Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Zasadyprawapracy
4.Podstawowezasadyprawapracy
4.1.Zasadaprawadopracy
57
Dopodstawowychzasadprawapracywpierwszejkolejnościnależyprawodopracy.
Zasadętęwymieniasięwprzepisachmiędzynarodowych,naprzykładwart.6ust.1
MPPGSiK,któryprzewiduje,żepaństwastronyuznająprawodopracy,któreobejmu-
jeprawokażdegoczłowiekadouzyskaniamożliwościutrzymaniasiępoprzezpracę
swobodniewybranąlubprzyjętą,orazpodejmąodpowiedniekrokiwceluzapewnie-
niategoprawa.Omożliwościzarabianianażycieprzezpracęswobodniewybraną
stanowiEuropejskaKartaSpołeczna.Prawodopracyprzewidzianejesttakżewprze-
pisachkrajowych.WokresieobowiązywaniaKonstytucjiz1952r.13prawotorozu-
mianojakoprawodozatrudnieniazawynagrodzeniemwedługilościijakościpracy
(art.68).Podobniebyłoonoujmowanewart.10§1k.p.,zgodniezktórymobywate-
lomPolskiejRzeczypospolitejLudowejzapewnianopracęprzezstałyiwszechstron-
nyrozwójgospodarkinarodowejorazpolitykęracjonalnegozatrudnienia.Mimoże
brzmienietychprzepisówbyłokategoryczne,prawodopracyniemiałocharakteru
roszczeniowego14.Byłoonotraktowanejakoideawyznaczającakierunekdziałalności
legislacyjnej,postulattworzenianormprawnychgwarantującychobywatelompracę
orazochronęprzedutratązatrudnienia15.
Zmianyspołeczno-politycznezprzełomulat80.i90.XXw.sprawiły,żenanowo
rozgorzaładyskusjanatematzasadyprawadopracy.Wjejefekcieznowelizowano16
art.10k.p.,przewidując,żekażdymaprawodoswobodniewybranejpracy.Nikomu,
zwyjątkiemprzypadkówokreślonychwustawie,niemożnazabronićwykonywania
zawodu(§1).PodobnieprawotoujętowKonstytucjiRP
.Wmyślart.65ust.1Kon-
stytucjiRPkażdemuzapewniasięwolnośćwyboruiwykonywaniazawoduorazwy-
borumiejscapracy.Wświetleunormowańkonstytucyjnych„wolność”oznaczamoż-
liwośćzgodnegozwyboramiżyciowymikształtowaniaprzezjednostkęjejzachowań,
ajejelementamisąmiędzyinnymiswobodawyboruzawodu,miejscapracy,aczęsto
takżesposobujejwykonywania.Doistotywolnościwyborumiejscapracynależywięc
międzyinnymiswobodawyborupracodawcy(podmiotuzatrudniającego)17.Jedno-
cześniewart.65ust.2KonstytucjiRPzastrzegasię,żeobowiązekpracymożebyćna-
łożonytylkoprzezustawę.Wolnośćpracyniemacharakteruabsolutnego.Mogąbyć
wprowadzaneodniejwyjątki,alejedyniewdrodzeustawy.Wograniczeniawolności
13KonstytucjaPolskiejRzeczypospolitejLudowejz22.07.1952r.,Dz.U.z1976r.Nr7,poz.36zezm.
14Z.Góral,Podstawowezasadyindywidualnegoprawapracy[w:]Systemprawapracy,t.I,Częśćogól-
na,red.K.W
.Baran,Warszawa2017,s.1005;L.Garlicki,S.Jarosz-Żukowska[w:]KonstytucjaRzeczypo-
spolitejPolskiej.Komentarz,red.L.Garlicki,M.Zubik,t.II,Warszawa2016,art.65,s.637.
15T.Zieliński,Prawopracy.Zaryssystemu,Część1.Ogólna,Warszawa-Kraków1986,s.207.
16Ustawaz2.02.1996r.ozmianieustawy-Kodekspracyorazozmianieniektórychustaw,
Dz.U.Nr24,poz.110zezm.
17WyrokTKz18.10.2011r.,SK24/09,OTK-A2011/8,poz.82.
IwonaSierocka
