Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoretyczneimetodologicznepodstawypsychologiiklinicznej
riiwymiarówzdrowotnychsprawia,żemożna
stawiaćuzasadnionepytanie:UIlezdrowiawcho-
robieizaburzeńwzdrowiu?”.
2.4.Podsumowanie
Rozwójpsychologiiklinicznejpozostawałpodwy-
raźnymwpływemróżnychnurtówuprawianiapsy-
chologiijakonauki.Wiedzateoretycznazzakresu
psychologiijestniezwykleróżnorodnazarówno
podwzględemformalnym,jakitreściowym.
Psychologiaklinicznaniejesttypowąnauką
praktyczną.Klinicystamożewswojejdziałalno-
ścibadawczejipraktycznejodwoływaćsiędo
wieluteoriiogólnegofunkcjonowaniaczłowieka,
teoriiosobowościirozwojuorazteoriiszczegóło-
wychwybranychprocesówczywłaściwości.
Szczególnąrolęodgrywapsychologicznawiedza
paradygmatycznawyznaczającarozmaiteorien-
tacjewpsychologii.
Poszczególnedziedzinypsychologiiteoretycz-
nejipsychologiiklinicznejwzajemnienasiebie
oddziałująistymulująswójrozwój.Wbadaniach
ipraktycepsychologaklinicznegoważnesątakże
adaptowanezinnychdziedzinikonstruowane
modeleopisowe,wyjaśniające,jakopodstawyba-
dańempirycznych,modelediagnozowaniaiza-
łożeniamodeloweprogramówpraktycznych
działań.
Dlapsychologiiklinicznejważnejestzarówno
podejściepatogenetyczne,jakisalutogenetycz-
ne.Wpatogenezieokreślasięczynnikichorobo-
twórczeisposóbichdziałania.Odkryciawra-
machetiopatogenezyumożliwiająprzyczynowe
leczeniezaburzeń.Wpsychopatologiiwykorzy-
stujesięteżmodelUpodatność–stres”wcelu
określeniawspółdziałaniaróżnychczynników
wgeneziezaburzeń.
Przełomemwnaukachozdrowiustałsięmo-
delsalutogenetycznystworzonywramachkon-
cepcjistresu.Zapomocątegomodeluopisujesię
iwyjaśniauwarunkowaniaimechanizmyosiąga-
niazdrowia.Wjegoramachdefiniujesięzdrowie
jakoprocesrównoważeniazasobówiobciążeń.
Wyodrębniasięczynnikitworzącezdrowie–za-
sobyizachowanie.Kluczowązmiennąjestpo-
czuciekoherencji.Modelepato-isalutogenetycz-
nymożnatraktowaćkomplementarnie.Można
teżpróbowaćposzukiwaćdrógsyntezyobutych
podejść,acozatymidzie–analizowaćzdro-
wieizaburzeniajakointerakcjęczynnikówryzy-
kaizasobów.
PODSTAWOWEPOJĘCIA
kierunkipsychologii
modelbiomedyczny
modelpatogenetyczny
modelsalutogenetyczny
modelsocjoekologiczny
modelwpsychologii
orientacjewpsychologii
teorianaukowa
wiedzaparadygmatyczna
LITERATURAZALECANA
Antonovsky,A.(1995).Rozwikłanietajemnicyzdrowia.
Jakradzićsobiezestreseminiezachorować,przeł.
H.Grzegołowska-Klarkowska.Warszawa:Wydaw-
nictwoFundacjaInstytutuPsychiatriiiNeurologii.
Paszkiewicz,E.(1983).Strukturateoriipsychologicznych.
Warszawa:PaństwoweWydawnictwoNaukowe.
