Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.1.Psychologiazaburzeń
psychicznych
apsychopatologia
Zdrowiepsychiczneijegozaburzeniasąprzed-
miotemzainteresowaniawieludyscyplinnauko-
wych,takichjak:psychiatria,psychologiakli-
niczna,psychopatologia,genetyka,neurologia,
filozofia,pedagogikaczysocjologia.Każdaztych
dyscyplininaczejdefiniujeprzedmiotbadań
wobszarzezdrowiapsychicznego,atakżecele
ireguły(procedury)stosowaniaspecjalistycznej
wiedzydopraktykidiagnostycznejiterapeutycz-
nej.Chociażprzedmiotbadaniadefiniowanyjest
inaczej,tojednakobiektbadańpozostajewspól-
ny,bojestnimzaburzeniepsychiczneujawnia-
jącesięzarównonapoziomiefenomenologicz-
nym,jakibehawioralnym.Wszystkienauki
koncentrująsięnazaburzeniupsychicznym
(mentaldisorder)lubzaburzeniuzachowania
(abnormalbehaviour),chociażniektóreznichak-
tualniebardziejsązainteresowanezdrowiem
psychicznym.Mimożeobiektbadańjestwspól-
ny,nawetintuicyjniepotrafimywskazać,żekon-
kretnedyscyplinynaukowekoncentrująsięna
innymaspekciezaburzeniapsychicznego:psy-
chiatriaczyneurologia–nawymiarzebiologicz-
nym,psychologiaklinicznaipsychopatologia–
napsychicznym,pedagogikaisocjologia–na
społecznym.
Kolejnedekadybadańklinicznychiekspery-
mentalnychzaowocowałyznaczącymipostępa-
miwzakresietrafnościdiagnozyiefektywności
leczeniazaburzeńpsychicznychzarównodzieci,
młodzieży,jakiosóbdorosłych.Badaniawob-
szarzeneuronaukiigenetykiprzyniosłydoniosłe
odkrycianatematuwarunkowańzaburzeńpsy-
chicznychorazichprzebieguwzależnościodeta-
pużyciajednostki.Zdobytawiedzanadaljednak
niespełniaoczekiwańspołecznych,ponieważ
wieleproblemówitrudnościwzakresiezapobie-
gania,leczeniaczyprzeciwdziałanianegatyw-
nymkonsekwencjomzaburzeńiproblemówna-
turypsychicznejpozostałonierozwiązanych
(Collins,1998;Baker,McFalliShoham,2009).
Czymzajmująsięnajważniejszedyscypliny
naukowe,czylipsychologiakliniczna,psychiatria
ipsychopatologia–topytanie,naktórepróbuje-
myodpowiedziećwtymrozdziale.Rozważania
natemattożsamościtychnaukpozwoląłatwiej
dostrzecichspecyfikęnatleinterdyscyplinar-
negopodejściadozaburzeńpsychicznychiza-
chowania.
4.1.1.Psychologiakliniczna
wperspektywiedwóch
podejśćbadawczych
dozaburzeńpsychicznych
Rozwójpsychologiiklinicznejodbywasiępod
wpływemróżnychzdarzeń,niemniejodpoczątku
istnieniawyznaczonyjestdwomaróżnymitrady-
cjamiwujmowaniuzaburzeńpsychicznych.Jedna
wywodzisięzbehawioryzmu,którysymptomy
zaburzeńtraktujejakonieadaptacyjne,czylinie-
dostosowanedowarunkówzewnętrznychzacho-
wania;drugawyłaniasięzpsychoanalizy,która
obokopisywaniaprzejawówzaburzeniapróbuje
wyjaśnić,jakiesącharakterystycznewłaściwości
intrapsychiczneosóbprzejawiającychkonkretne
objawy.Metodologiabadańeksperymentalnych,
ciągleudoskonalanaprzezbehawiorystów,zyska-
ławieluzwolennikówwśródnaukowcówibada-
czy,którzypotrafilidopewnegostopniaprzewi-
dzieć,jakiebodźcewpływająnawystąpienie
konkretnychzachowań.Dośćszybkookazałosię,
żenapodstawiewarunkowaniaczywzmocnień
pozytywnychinegatywnychpojawiająsięnietyl-
koadaptacyjne,lecztakżedezadaptacyjnezacho-
wania,np.fobie,atakipaniki.Psychoanalityczna
metodacase-study(wsensiecaseformulation)też
znalazłaszerokiegronozwolennikówwśródklini-
cystów,którzybylizainteresowaninietylkoopi-
semsymptomówzaburzeń,aleprzedewszystkim
wyjaśnieniemichpatomechanizmuipatogenezy.
Wyjaśnieniepodłożapsychicznegodezadaptacyj-
nychzachowańzostałorównieżpodjętewramach
podejściaintegracyjnegobehawioralno-poznaw-
czego(por.rozdz.1;tab.1.1,s.25).
Psychologiaklinicznarozwijałasiępodwpły-
wemzachodzącychprzezwiekizmianwsposo-
biekonceptualizowaniazaburzeńpsychicznych
iichleczenia,wynikówbadańnadróżnicamiin-
dywidualnymiorazkonstruowaniaiwykorzysty-
waniawiarygodnychnarzędzibadawczychdo
diagnozy(por.blokrozszerzający4.1).
Powstaniewzględniespójnegosystemuza-
łożeńopsychologicznejnaturzeczłowieka
65
