Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Umysłipoznanie
dwóchidentycznychznaków(liter,cyfr,błyskówświatłaitp.).Kolejnypoziomjest
jużgłębszy–dokonujesięnanimsemantycznainterpretacjaodbieranegosygnału.
Naprzykładczytająctekst,zazwyczajsięgamydoznaczeniaużytychwnimsłów,
chociażniekiedywystarczynampowierzchownaanalizarodzajuczcionkilubkoloru
liter.Poziomtenjestrównieżkoniecznydostwierdzeniaidentycznościdwóchlub
więcejelementównależącychdojednejkategoriiznaczeniowej(np.owoców,po-
jazdów,zwierząt).Przetwarzaniegłębokietrwaznaczniedłużejniżpłytkie,alejego
rezultatysątrwalszeibardziejodpornenawszelkiegorodzajuczynnikizakłócające.
Informacjeprzetworzonenapoziomiegłębokimsąnp.odpornenazapominanie,
podczasgdydaneprzetworzonenapoziomiepłytkimwwiększościbezpowrotnie
tracimy.Natrzecim,najgłębszympoziomieprzetwarzaniaaktywizujemyróżnesko-
jarzeniazwiązanezwcześniejodebranymiprzeanalizowanymsensorycznielub
semantyczniesygnałem.Skojarzeniamitakimimogąbyćnp.obrazyczypojęciapo-
wiązaneznaczeniowozsygnałemprzetwarzanymnapoziomiedrugim(głębokim).
Nanajgłębszympoziomieprzetwarzaniamożliwejestwzbogacenienaszejwiedzy
ododatkoweelementybądźwłączeniejużistniejącychelementówwiedzywnowe
strukturypoznawcze.
Informacjapodlegającaprzetwarzaniumożepochodzićzdwóchźródeł.Pierwotny
obieginformacjipoleganaprzejściudanychodbieranychnapoziomiepłytkimprzez
poziomgłębokiażdopoziomunajgłębszego.Oczywiścieniekażdainformacjaschodzi
nagłębszepoziomyprzetwarzania.Zależytoodwieluczynników,m.in.odwyma-
gańsytuacji,odinstrukcjieksperymentalnej,odindywidualnychpreferencjiczyod
dostępnegoczasu.Wtórnyobieginformacjipoleganatomiastnatym,żedanezako-
dowanewpamięcimogązostaćwłączonedoprzetwarzanianaktórymkolwiekpo-
ziomie,krążącponimdowolniedługo.Wtórnyobiegdotyczywięczjawiskpamięcio-
wych,któreniewymagajądopływuinformacjizzewnątrzanirejestrowaniainformacji
dotyczącychwłasnegozachowaniajednostki.
OpróczdwóchobiegówinformacjiCraikiLockhart(tamże)wyróżnilidwatypyprze-
twarzania.TypIzwiązanyjestzwtórnymobiegieminformacjinatymsamympozio-
mieprzetwarzania.NatomiastwprzypadkutypuIInastępujetransfer(przejście)infor-
macjinapoziomgłębszynaskutekwtórnegoobiegunapoziomiepłytszym.Wwyniku
przetwarzaniatypuIdochodzizregułydozapominaniainformacji,chybażezaczynają
onekrążyćwobieguwtórnym.Zapamiętywanieinformacjijestznacznielepsze,
gdymamydoczynieniaztypemIIprzetwarzania,awięcztransfereminformacji
nagłębszejegopoziomyiwtórnymichobiegiemnapoziomienajgłębszym.
ModelCraikaiLockharta(tamże)przedstawiaumysłjakosystemjednolity,bezwy-
odrębnionychUpudełek”przekazującychsobieinformacjewokreślonymporządku.
Zamiastposzczególnychblokówmamytutajsystemojednolitejstrukturze,bezko-
lejnychetapówprzetwarzania,zatozwydzielonymipoziomamiobróbkidanych
–odpłytkiegodonajgłębszego.Wejściedosystemumożebyćzlokalizowanenaktó-
rymkolwiekzpoziomów,niemawięcpotrzebywyróżnianiawyspecjalizowanych
mechanizmówprzewodzeniainformacjizrejestrusensorycznegodopozostałych
struktur.Cowięcej,informacjamożepozostawaćwewtórnymobiegunaktórym-
kolwiekzpoziomówprzetwarzanialubgoopuścić,alezawszewstronępoziomów
głębszych.Ztegowzględumodelten,podobniejakmodeleblokowe,należyuznać
zaprzykładtakiejarchitekturypoznawczej,którazakładazasadniczoUoddolny”
kierunekprzetwarzania.
48
