Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Rozdzia∏2.Narodzinymediówmasowych
pojawieniesięideiiroli„autora”,jakożedawnemanuskryptyzazwyczajniebyły
związanezosobąindywidualnegoautora.
Następnymkrokiembyłopojawieniesięrolizawodowegoautora(jużwXVIwie-
ku),naogółwspieranegoprzezbogatychmecenasów.Każdyztychetapówwyznacza
pewnąfazęnarodzinrynkuiprzekształcaniasięksiążkiwtowar.Mimożenakłady
książekbyły,jaknadzisiejszestandardy,niewielkie,łącznasprzedażwdłuższejper-
spektywiebywałaznaczna.LucienFebvreiHenri-JeanMartin(1984)szacują,żedo
roku1500opublikowanoponad15tysięcytytułów,wwiekuXVIzaśwydrukowano
ponadmilionegzemplarzyPismaŚwiętegowprzekładzieLutra.Handelksiążkami
byłwięcożywiony,zeznacznąwymianąpomiędzykrajamiposiadającymirozwinięty
przemysłdrukarski,zwłaszczaFrancją,Anglią,państwaminiemieckimiiWłochami.
Wgruncierzeczywielepodstawowychcechnowoczesnychmediówpojawiasięjuż
wdziałalnościwydawniczejXVIwieku,znajwcześniejsząformąpublicznościczytelni-
czejłącznie.Zaczęłysiętworzyćzaczątkiprawautorskichwformieprzywilejównada-
wanychdrukarzomwodniesieniudooznaczonychtekstów.Pojawiałysięróżnefor-
mypraktykmonopolistycznych(np.działalnośćlondyńskiejStationers,Company
*
),
cobyłodogodnedlacenzury,lecztakżezapewniałopewnąochronęautoromipoma-
gałoutrzymaćstandardyjakości(zob.Johns1998).
2.1.KSIĄŻKAJAKOMEDIUM
qTechnologiaruchomejczcionki.
qZszywanestrony,formakodeksu.
qWielekopii.
qTowarowycharakter.
qRóżnorodna(świecka)treść.
qIndywidualnewykorzystanie.
qDążeniedowolnościdruku.
qIndywidualneautorstwo.
Dalszahistoriaksiążkitodziejeciągłejekspansjipodwzględemobjętościiroz-
piętościtematycznej,atakżewalkiowolnośćdrukuorazprawaautorskie.Odwieku
XVIniemalwszędziewładzerządoweikościelnepoddawałysłowodrukowanedale-
koidącejcenzurze,nieosiągającoczywiściepoziomuskutecznościpaństwatotalitar-
nego.Najsławniejszepochodząceztegowczesnegookresuwymowneżądaniewolno-
*
WorshipfulCompanyofStationersandNewspaperMakers(znanalepiejpodnazwąskró-
conąStationers,Company)powstaławroku1403jakogildiadrukarzymiastaLondyn.Statutemkró-
lewskimzroku1557uzyskałamonopolwzakresiedziałalnościdrukarskiej,obarczonojąrównież
odpowiedzialnościązawprowadzanieiegzekwowanieregulacjizzakresuprawaautorskiego,które
touprawnieniawykonywaładoroku1709.Stationers,Companyistniejedodziś,obecniepełnigłów-
niefunkcjereprezentacyjneiedukacyjne.Więcejinformacjimożnaznaleźćnastronieinternetowej
Stationers,Companypodadresemwww.stationers.org[przy.tłum.].
