Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nicpońnaprzykład:„158.Ustawiczniewystawiajęzyk
imiewagębęotwartą.[...]172.Obracakapelusz
napalcach.[...]256.Wyrywaniespodzianiezrąk
chustkęosobienosucierającej.257.Ktomausiąść,
usuwakrzesło,ażebytenupadł.[...]366.Mawia
chętnieozłodziejach,duchach,upiorachimatoza
bardzoważne”.Wydanerokpóźniej
Dziełoopijaństwie
lekarzaJakubaSzymkiewicza,pierwszapolskapraca
natematalkoholizmuizwiązanychznimpowikłań,
łączyupioryznadużywaniemwódki:„Wódką
rozegrzanyiobłąkanymózg[...]niekiedywidzilarwy
iupiórywpostaciachrozmaitych.Stądtysiącznebajki
zustdoustmiędzypospólstwemkrążąinajczęściej
wyrodzonesązprzypadkówpijanego.Niekiedypijani
wdrodzezprzestrachuginą”[12].
Najczęściejupioryprzewijająsięprzezrozprawy
pedagogiczneitraktująceozdrowiudzieci.
Reformatorzyedukacjiimedycywwiększościswoich
prackrytykowalistraszeniemalcówwszelkimi
nadprzyrodzonymiistotamiizjawiskami,ocooskarżali
wywodzącesięzazwyczajzgminumamkiiniańki.
„Wszelkiestraszeniedzieci,opowiadaniebajek
oupiorach,strzygach,czarownicach,zaklętych
zamkach,diabłach,ileszkodziumysłowiich,tyleżstać
sięmożezdrowiusamemuniebezpiecznem”–
przestrzegaw1819rokuwykształconywWiedniu
lekarzIgnacyFijałkowski[13].Zinscenizowanie
Upiora
nadeskachTeatruNarodowegostałosięwięc
przedsięwzięciemnaprawdęryzykownym,choćniebył
todebiutupiorówwpolskimteatrze.Jeszcze
wXVIIIwiekuwystawianonaśladowanązfrancuskiego
oświeceniowąsztukę
Upiry
,która–rzeczjasna–
demaskowaławszelkienadprzyrodzonezjawiskajako
harcowaniewielkichszczurówbądźtrzaskanie
okiennicynawietrze[14].W1820rokuteatrfrancuski
