Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Adresat:judaizanciiprozelici
Jesiennekazaniaprzedewszystkimbezcennymźródłemwiedzy
opóźnoantycznymprozelityzmie,wktóregokręguumieścićnależytakże
antiocheńskichjudaizantów,awięctych,którzyrozpoczynaliswojąwę-
drówkędożydowskiegoBoga.BudzilionitymwiększygniewuChry-
zostoma,żeowąwędrówkęrozpoczynalipowyjściuzchrześcijańskiej
świątyni;cogorsza,dobrzesięczuliwjednymiwdrugimśrodowisku.
Poznajączachowaniajudaizantów,ludzinzawieszonych”pomiędzyży-
dowskąichrześcijańskąpoliteją,możnadojśćdowniosku,żezhelleni-
zowanespołeczeństworzymskiejSyriiiAzjiMniejszejkultywowałoidee
judeochrześcijaństwadokońcaantyku.Chryzostomchcączrozumieć
owezachowania,najczęściejprzywołujeobrazkizżyciacodziennegoAn-
tiocheńczyków,mająceświadczyćoichinfantylnymzauroczeniuży-
dowskąobrzędowością,tajemniczościąiuzdrawiającymimocamikultu.
Wydajesię,żezwieksząpowagąodnosiłsiędofaktuokazywaniaprzez
niektórychchrześcijanszacunkuwobecnksiągzłożonychwsynago-
gach”33.Jednak,dochodzącezwieluinnychmiejsc,wieściożywotności
zjawiskaprozelityzmunaWschodziekażąbyćpewnym,żeChryzo-
stomdotknąłjednegoznajpoważniejszychproblemówchrześcijańsko-
-żydowkiegowspółistnieniauschyłkuantyku.Czytającjegokazania,
przypominająsięsłowaJózefaFlawiusza:wAntiochii,Żydzinieustan-
nieprzyciągalidoswoichobrzędówreligijnychogromnąliczbęHelle-
nów,którzywpewnejmierzeuczynilijeczęściąwłasnych34.Poznaw-
szyjesiennekazania,jestemprzekonany
,żeJanChryzostomopisywał
izwalczałtosamozjawisko,którewżyciureligijnymAntiocheńczykówdo-
strzegałJózefFlawiuszwIwieku,IgnacyzAntiochiiwIIwieku.Wwie-
kuIVwtejwalcepoprzedzałgoAntiocheńczykDiodor,późniejszybiskup
Tarsu,atakżeOjcowieKościołaSyryjskiego:AfrahatiEfrem;ponimbyli
jeszcze:IzaakzAntiochii,JakubzSarugiTeodoretzCyru.OdpołowyIV
wiekuzagadnienietojesttakżeobecnewprawiepaństwowymikano-
nicznym35.Żydowskiprozelityzmbyłimmanentnącechąreligijnegożycia
33MowaI,3(847),5(850);MowaVI,6(913),7(914).
34JózefFlawiusz,Wojnażydowska,VII,45.Przypomnijmy
,żeM.Simonsądził,żeju-
daizantówmożnabyłogłównieznaleźćwśródkobietiludziniewykształconych,por.:
M.Simon,LapolémiqueantijuivedeS.JeanChrysostomeetlemouvementjudaďsant
d)Antioche,[w:]MélangesF
.Cumont,Annuairedel’InstitutdePhilologieetd’Histoire
OrientalesetSlaveIV,1936,s.405.NatomiastW.A.Meeks,R.L.Wilkengotowistwier-
dzić,żesometimsitissupposedthattheywerefoundchieflyamongtheAriansorNeo-
Arians,por.:W.A.Meeks,R.L.Wilken,JewsandChristiansinAntiochintheFirstFour
CenturiesoftheCommonEra,[w:]SocietyofBiblicalLiteratureSourcesforBiblical
Study,XIII,(Missoula,Montana)1978,s.34.
35SynodwLaodycei(małoazjatyckaFrygia),obradującywlatachosiemdziesiątych
IVwieku,uznawałsobotęzadzieńpracujący,akontaktyzjudaizantamiwtymdniuza
29