Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Gawęcki(red.),
Ż
ywieniecz
ł
owieka.Podstawynaukio
Ż
ywieniu,Warszawa2010
ISBN978-83-01-16320-4,©byWNPWN2010
Powyższymodelspożycia,realizowanyprzedewszystkimwlatachsiedem-
dziesiątych,byłtrudnydoutrzymania,główniezewzględówekonomicznych
(m.in.dużyimportzbóż,zwłaszczapaszowych).Przykońculatsiedemdziesiątych
nastąpiłwięcistotnyspadekpodażyispożyciażywności.Dlategoteżw1981roku
wprowadzonoreglamentację(kartki)wieluproduktówżywnościowych(cukier,
mięsoijegoprzetwory,masło,tłuszcze,słodycze,alkoholitp.).Wartowspom-
nieć,żesystemyreglamentacjiwprowadzanowPolscewcześniejdwukrotnie:na
początkulatczterdziestych(okupacja)orazwlatach1945–1948.Reglamentacja,
oboknegatywnychskutków(np.brakartykułówluksusowych,unifikacjapodaży),
przyczyniłasiędowyrównaniastrukturyspożyciapodstawowychartykułów
konsumpcyjnychwskalikrajuispadkuzachorowalnościnaniektórewymienione
choroby.
SpożycieżywnościwPolscenaprzełomieXXiXXIwieku
ijegoskutkiżywieniowo-zdrowotne
Przemianyspożyciażywnościwlatach90.kształtowanebyłyzjednejstronyprzez
czynnikizwiązanezprocesemtransformacjipolskiejgospodarkizcentralniepla-
nowanejdorynkowej(zwłaszczanapoczątkudekady),wśródktórychmożna
wymienićzniesieniedotacjidożywności,wzrostcenispadekrealnychdochodów
ludności,zdrugiejwynikałyzpoprawyzaopatrzeniawproduktyżywnościowe,
zarównopodwzględemichdostępnościjakiasortymentu.Wrezultaciedo
połowydekadyobserwowanomniejlubbardziejwyraźnąspadkowątendencję
spożyciawszystkichważnychźródełbiałkazwierzęcego(ryc.4.4).Najbardziej
niekorzystnezżywieniowegopunktuwidzeniabyłozmniejszenieo23%wsto-
sunkudoroku1989konsumpcjimlekaiprzetworów.Prawiewtymsamymstop-
niu–o22%–zmalałospożyciejaj(ze194sztuknaosobęwroku1989do151
w1995).Najmniejdrastycznieizrocznymopóźnieniemwstosunkudojuż
wymienionychproduktówzmniejszyłasiękonsumpcjagłównegoźródłabiałka
zwierzęcegowpolskiejdiecie,tj.mięsaiprzetworów(12%spadekwlatach
1992–1995,dopoziomu65kgnaosobę),comożnatłumaczyćreakcjąnazniesie-
niekilkuletniejreglamentacji,uciążliwejiograniczającejspożycieproduktów
mięsnych.Wtymokresiezostałazapoczątkowanatakżezmianastrukturyspoży-
wanegomięsa:oboktradycyjniedominującejwpolskiejkuchniwieprzowiny,
corazbardziejzyskiwałnaznaczeniudrób,czemutowarzyszyłomalejącezainte-
resowaniewołowiną.Wśródprzyczyntakiegostanurzeczymożnawymienićspa-
dekpogłowiabydłarzeźnegozewzględunanieopłacalnośćprodukcjiiwzrost
cenwołowinyorazzagrożeniezwiązanezepidemiąwEuropieZachodniej
(przełomlat80.i90.)chorobyszalonychkrów.Niebezznaczeniabyłwtymprzy-
padkutakżewpływzaleceńżywieniowychwskazującychnabiałemięsodrobiu
jakobardziejkorzystnedlazdrowia.
Oilekonsumpcjamięsaijajodpołowylat90.wykazywałaniewielką,ale
stałątendencjęrosnącą,przekraczającpodkoniecpierwszejdekadyXXIwieku
42
