Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.9.Substancjepowierzchniowoczynne
29
Buforemstosowanymdoprzeprowadzaniareakcjichemicznychprzystałymstę-
żeniujonówwodorowychjestroztwóroctanusoduCH3COONawkwasieoctowym
CH3COOH.Przykładembuforumającegokapitalneznaczeniedlażyciajestmieszanina
wodorowęglanusoduNaHCO3zkwasemwęglowymH2CO3,którautrzymujestałąwar-
tośćpH=7,30±0,02osoczakrwiludzkiej.Wmieszaniniepowyższychsubstancji
występujesłabozdysocjowanykwaswęglowyorazmocnozdysocjowanywodorowę-
glansodu,wprowadzającydoukładujonyHCO–
3.Dodanedoroztworukwasy(H+)lub
zasady(OH–)ulegajązobojętnieniuwskutekreakcji:
HCO–
3+H+→H2CO3
(buforowaniekwasu)
H2CO3+OH–→HCO–
3+H2O(buforowaniezasady)
PowyższereakcjeumożliwiająutrzymaniestałejwartościpHosoczakrwiludzkiej;
zmianapHwwiększymzakresiestanowiśmiertelnezagrożeniedlaorganizmu.
2.9.Substancjepowierzchniowoczynne
Rozpuszczalnikistosowanedootrzymywaniaroztworów,koloidówizawiesinmogą
byćsubstancjamihydrofilowymi(polarnymi)ihydrofobowymi(niepolarnymi).Czą-
steczkirozpuszczalnikahydrofilowegomajądużymomentdipolowyimieszająsię
zwodą(oznacznymmomenciedipolowym)wdowolnychstosunkach.Rozpuszczalniki
hydrofoboweskładająsięzcząsteczekniemającychmomentudipolowego,dlategonie
mieszająsięzwodąorazinnymisubstancjamipolarnymi.Rozpuszczalnikihydrofobowe
mogąmieszaćsiętylkozsubstancjaminiepolarnymi.Dorozpuszczalnikówhydrofilo-
wychnależąm.in.alkoholemetylowyietylowy,eterydimetylowyidietylowy,kwasy
mrówkowyioctowy,aceton,glikole,gliceryna.Najważniejszerozpuszczalnikihydrofo-
bowetochloroform,tetra(tetrachlorekwęgla),tłuszcze(oliwa,oleje),ropanaftowa,ben-
zen,toluen,ksylen.Cząsteczkipolarnewskuteksilnegoprzyciąganiadipoliwypychają
nazewnątrzcząsteczkiniepolarneiodwrotnie—wrozpuszczalnikachniepolarnych
wypychanesącząsteczkipolarne.Próbazmieszaniarozpuszczalnikapolarnegoznie-
polarnymprowadzidopowstanianietrwałejemulsji,któraniewstrząsanaulegarozwar-
stwieniu.Trwałeemulsjetypuolej–woda(o/w)lubwoda–olej(w/o)możnawytworzyć
przezdodaniesubstancjipowierzchniowoczynnej(SPC).
Substancjapowierzchniowoczynna(surfaktant,tensyd)jesttosubstancjache-
miczna,którejcząsteczkizawierajączęśćhydrofilowąiczęśćhydrofobową.Symbolicz-
nieSPCmożnaprzedstawićnastępująco:
Częśćhydrofilowa,zaznaczonakółkiem,tonajczęściejgrupaatomówzawierającatlen,
np.
OH,
COOH,
COH,>C
O,lubazot,np.
NH2.Częśćhydrofobowa,
