Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
2.Chemiaogólna
miceli.CząsteczkiSPCorientująsięczęściąhydrofobowąnazewnątrzidowewnątrz
wkierunkupowietrza,natomiastczęścihydrofilowełącząsię,tworzącmicelędwuwar-
stwową(rys.2.23).
Rys.2.23.Hydrofobowamiceladwuwarstwowa
DoszczególnieaktywnychSPCnależądetergenty,opisanewrozdz.5.Detergenty
odznaczająsięnietylkowiększąefektywnościączyszczącąniżmydła,alerównieżmogą
byćstosowanebezpośredniowwodzietwardej,wktórejmydłatracąskuteczność(two-
rząosadnierozpuszczalnegomydławapniowegoimagnezowego).Stosowaniedetergen-
tówstwarzapoważnyproblemekologiczny—syntetycznedetergentynierozkładają
siępodwpływemświatłaibakterii,niszczącżyciebiologicznewwodzieotwartej,do
którejwprowadzanesąściekioczyszczonetylkomechanicznie.Naprzykładpopularny
detergentdodecylobenzenosulfoniansoduCH3(CH2)11C6H4SO3Napozostajewwodzie
wstanieniezmienionymprzezokresdwóchtygodni.
2.10.Osmozaidyfuzja
Strukturamiodużymznaczeniubiologicznymichemicznymsąbłony(membrany)
półprzepuszczalne.Sątonaturalnebłonykomórekroślinnychizwierzęcych,folieztwo-
rzywsztucznych(celofanowe,nylonowe,octanowe)orazniektóreżeleosadzonenaścian-
kachnaczyńporowatych.Błonysąstrukturamiperforowanymi,pokrytymimikrootwo-
rami,któresąprzepuszczalnedlacząsteczekwodyiinnychrozpuszczalników,natomiast
nieprzepuszczalnedladużychcząsteczeksubstancjirozpuszczonych.Jeżelioddzielimy
błonąpółprzepuszczalnączystyrozpuszczalnik(np.wodę)odroztworuzawierającego
substancjęrozpuszczoną(np.cukier),cząsteczkirozpuszczalnikabędąprzenikaćprzez
błonędoroztworu,dążącdowyrównaniastężeń.Takiezjawiskonazywamyosmozą.
Osmozajesttosamorzutneprzechodzenierozpuszczalnikazroztworuostężeniumniej-
szymdoroztworuostężeniuwiększymprzezpółprzepuszczalnąbłonę(membranę).
Jeżeliroztwórznajdujesięwzamkniętymnaczyniuwstałejobjętości,toprocessa-
morzutnegoprzechodzeniarozpuszczalnikadoroztworupowodujewroztworzewzrost
ciśnienia,zwanegociśnieniemosmotycznym.Miarątegociśnieniajestwysokośćsłupa
cieczy(roztworu)powodującaciśnieniehydrostatycznerównoważąceciśnienieosmo-
tyczne.Pomiaryciśnieniaosmotycznegoprowadzisięwosmometrze(rys.2.24).
Jeżeliroztwórcukruwwodzieumieścimywewnątrzrurkiszklanejzakończonejod
dołubłonąpółprzepuszczalną,anastępniewstawimyrurkędoczystejwodyznajdującejsię
wzlewce,tocząsteczkiwodybędąprzenikaćprzezbłonę,powodującunoszeniesięroz-
