Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2131MECHANiZMKREACJiPiENiĄDZA
Surogatempieniądzasą:dziełasztuki,znaczki(numizmaty),kartykredytowe.Surogaty
pieniądzacharakteryzująsięłatwościązamianynapieniądziprawieżadnymryzykiem
utratywartości.
2.3.Mechanizmkreacjipieniądza
Nawstępieprzyjmijmyzałożenie,żesystembankowymadwuszczeblowąstruktu-
rę,którątworząbankcentralnyibankikomercyjne.Skutkiemtegozałożeniabędzie
funkcjonowaniewobiegudwóchrodzajówpieniądza:pieniądzabankucentralnego
ipieniądzabankówkomercyjnych.Podstawąkreowaniapieniądzajestpieniądzban-
kucentralnego,któryjesttraktowanyjakobazamonetarna.Zkoleibazamonetarna
jestpodstawąpowiększaniaobiegupieniężnego,czylizwiększaniapodażypieniądza.
Wynikatozfaktu,częśćtejbazymaformędepozytów,zktórychtobankikomer-
cyjnemogąudzielaćkredytów.
Przyjmijmykolejnezałożenie,żedanypodmiotmagotówkę,czylipieniądzpa-
pierowypaństwowy,iwpłacadobankukomercyjnego.Wzwiązkuztymbank
otwierarachunekdlategopodmiotu,naktórymzapisujetendepozyt.Nanaszepo-
trzebybędziemyokreślaćgojakowkład(depozyt)pierwotny.Bankzakłada,żepod-
miotbędzieutrzymywałówwkładprzezjakiśczas.Dokonanieprzezklientabanku
wpłatypieniądzapapierowego(gotówkowego)oznaczaprzekształceniegowpieniądz
bezgotówkowy(depozytowy).Bank,przyjmującodtegoklientawkład,nabywaprawa
imożliwościdoudzieleniakredytunapodstawiepieniądzabankucentralnego.Dla
zachowaniabezpieczeństwawypłacalnościbankjestzobowiązanyprzezbankcentralny
doutrzymywaniarezerwobowiązkowych.Następnie,poodprowadzeniutychrezerw
naswójrachunekwbankucentralnym,bankkomercyjnyudzielakredytówwformie
bezgotówkowej.Oznaczato,żekredytobiorcamożeregulowaćswojezobowiązania
zapomocąprzelewów.
Prześledźmyzatemwformiewzorówmatematycznychkreowaniepieniądzabezgo-
tówkowego8.Punktemwyjściadoanalizyjestokreśleniepodażypieniądza(M).Jestona
uzależnionaodwielkościpieniądzakreowanegoprzezbankcentralnyitzw.mnożnika
bazymonetarnej(m).Podażpieniądzamożnazapisaćjako:
M=mB,
gdzie:M-podażpieniądza,m-mnożnikbazymonetarnej,B-wielkośćpieniądza
kreowanegoprzezbankcentralny.
8Wykorzystanotuformułyzawartew:B.Pietrzak,Z.Polański,B.Woźniak,Systemfinansowy
wPolsce,WNPWN,Warszawa2004,s.116-118.
55