Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.6.Podatki,dotacjeiracjonowanie
61
ponieważjednaliniabudżetujestwynikiempodzieleniaobustronrównaniaprzezp
2,
adruga-podzieleniaobustronprzezm.Wpierwszymprzypadkuzakładamy,że
p
2
=1,awdrugimprzypadkuwartość1nadajemydochodowi,m=1.Przypisaniewar-
tości1jednejzcenalbodochodowiorazdostosowanieodpowiednioinnychcenido-
choduniezmieniawogólezbiorubudżetowego.
Kiedyprzypisujemyjednejzcenwartośćrówną1,takjakuczyniliśmytowcześniej,
traktujemyjąjakocenęnuméraire.Cenanumérairejestcenąwzględną,zapomocąktórej
mierzymyinnecenyidochód.Czasamidogodniebędziezałożyć,żejednozdóbrjest
dobremnuméraire,ponieważwtedybędziemymoglisięzajmowaćojednącenąmniej.
2.6.Podatki,dotacjeiracjonowanie
Politykaekonomicznaczęstoużywanarzędzi,takichjakpodatki,którewpływająna
ograniczeniebudżetowekonsumenta.Naprzykładjeślirządnałożypodatekodilości,
oznaczato,żekonsumentmusipłacićpaństwupewnąsumęzakażdąjednostkęzaku-
pionegodobra.WStanachZjednoczonychnp.płacisięokoło15centówzagalonjako
podatekfederalnyodbenzyny1.
Jakpodatekodilościwpływanaliniębudżetukonsumenta?Zpunktuwidzenia
konsumentapodatektendziałataksamojakwyższacena.Podatekodilościwwysoko-
ścitnajednostkędobra1poprostuzmieniajegocenęzp
1nap
1+t.Spowodujeto,jak
widzieliśmywcześniej,żeliniabudżetustaniesiębardziejstroma.
Innymrodzajempodatkujestpodatekodwartości.Jaksamanazwawskazuje,jestto
podateknałożonynawartość(precyzyjniej-nacenę)nabywanegodobra,anienajego
ilość.Podatekodwartościjestzazwyczajwyrażanywprocentach.Wwiększościstanów
USAwystępująpodatkiodsprzedaży.Jeślipodatekodsprzedażywynosi6%,todobro,
którekosztuje1dol.,jestfaktyczniesprzedawaneza1,06dol.Podatkiodwartościsą
znanejakopodatkiadvalorem2.
Jeślidobro1macenęp
1
,alejestprzedmiotemopodatkowaniawedługstopy
τ
,
torzeczywistacena,którąnapotykakonsument,wynosi(1+
τ
)p
1
.Konsumentmusi
płacićp
1
dostawcyoraz
τ
p
1
państwuzakażdąjednostkędobra,awięcłącznykosztdobra
dlakonsumentawynosi(1+
τ
)p
1.
Dotacja(subsydium)jestprzeciwieństwempodatku.Wprzypadkudotacjiilościowej
rząddajekonsumentowijakąśsumę,którazależyodnabytejilościdobra.Gdybynp.
konsumpcjamlekabyłasubsydiowana,totakjakbyrządpłaciłkażdemukonsumentowi
mlekapewnąsumępieniędzyzależnąodilościzakupionegomleka.Jeślisubsydium
1PodaneprzezH.R.Varianadanemającharakterhistoryczny.Wstyczniu2013r.federalnypodatek
akcyzowyodbenzynywynosiłok.20centówzagalon(ok.3,8litra),ałączniepodatkifederalneistanowe
wynosiłyok.50centówzagalon,costanowiłorównowartośćok.40grzalitr.Dlaporównaniawtymsamym
czasiepodatkiorazopłatapaliwowawceniebenzynywPolscewynosiłyok.2,50złzalitr(przyp.red.nauk.).
2WPolscepodstawowastawkapodatkuodtowarówiusług,tzw.VAT,wynosi23%,astawkiobniżone
to5%i8%(przyp.red.nauk.).
