Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Ryshistoryczny
(np.odkrycieprochu)iprzyczyniłysiędorozwojukulturymaterialnejiducho-
wej(np.odkrycieszkła,barwników,porcelany,fajansu,tuszu,atramentu,papieru).
Alchemicywprowadzilimetodytakie,jakdestylacja,cementacja,amalgamowanie,
ekstrakcja,kupelacja,rektyfikacja,sublimacja,redukcja,utlenianie.Sąonestoso-
wanedodziśwlaboratoriachoraznaskalęprzemysłową.WXVIIwieku,wrazzroz-
wojemnaukprzyrodniczych,alchemiametafizycznaupadła,natomiastjejracjonalne
elementyzostaływłączonedościsłejnauki-chemii.
Słowokosmetykapochodziodgreckiegokosmĕtikós,któreoznaczabiegływzdo-
bieniu.Jednakżenajstarszeprzekazydotyczącechemiikosmetycznejpochodząze
starożytnegoEgiptu,gdziejuż3500latp.n.e.produkowanonadużąskalęleki,maści,
olejkiorazsubstancjezapachowe.PanującywEgipciesuchyigorącyklimatprzy-
spieszałprocesstarzeniaskóry,któratraciłaswojefunkcjeochronne.Dlategona-
cieraniejejtłuszczamistałymiiciekłymibyłonietylkopraktykąkosmetyczną,lecz
takżeleczniczą,zapobiegałobowieminfekcjomskórnym.Egipcjanienieznalipro-
cesudestylacji,dlategopodstawąwprodukcjisubstancjiwonnychbyłyolejeroślinne
aromatyzowanecedrem,cyprysem,cynamonem,kasjąimirrą.Analizachemiczna
egipskiejszminkidooczuwyprodukowanejok.2000latp.n.e.wykazałaobecność
minerałów:cerusytu(PbCO
3)ibieliołowianej[2PbCO
3|Pb(OH)
2].Pełniłyonefunk-
cjęnieorganicznychfiltrówUV,którychzadaniembyłaochronawrażliwejskóry
okolicoczuprzedszkodliwympromieniowaniemsłonecznym.Ponadtosztucznie
bielonaceraświadczyłaowysokimstatusiespołecznymużytkownika.Badaniaar-
cheologicznewykazały,żebielołowianabyłastosowanawcelachzdobniczychjuż
4000latp.n.e.wMezopotamii.Jakosubstancjębielącąstosowanorównieżkasyteryt
(SnO
2),któryzidentyfikowanowrozjaśniającympodkładziekosmetycznymznale-
zionymwrzymskiejświątynisprzed2000latwSouthwarkwpołudniowymLon-
dynie.Godnymuwagijestfakt,żejuż3000latp.n.e.mieszkańcyHarrapy(kultura
dolinyIndusu)stosowalinieznanąwEgipciedestylacjęsubstancjilotnych,wyko-
rzystywanychwprodukcjiwódzapachowych.Badaniaarcheologicznestanowiska
Pyrgos-MavrorakikołoNikozjiwykazały,żeok.2000latp.n.e.produkowanona
Cyprzepachnidłanabazieanyżku,bergamotki,cynamonu,liścilaurowych,mirtu
iżywicysosnowej.
PoczątekchemiikosmetycznejlekarskiejwEuropiewiążesięzpowstaniem
wXVIw.jatrochemii(wjęzykugreckimiatrósoznaczalekarz),inaczejzwanejalche-
miąlekarską.Jatrochemicyzajmowalisięprzygotowaniemiordynowaniemsubstancji
chemicznychowłaściwościachleczniczych.Wleczeniustosowalisilniedziałające
środki,m.in.rtęć,arseniantymon.Dogłównychprzedstawicielijatrochemiizali-
czamyParacelsusa(1493-1541)iAndreasaLibaviusa(1540-1616).Paracelsus-wła-
ściwenazwiskotoPhillipusAureolusTheophrastusBombastusvonHohenheim-był
profesoremuniwersytetuwBazylei(1526).Uważał,żegłównymcelemalchemii
jestzwalczaniechorób,wzmacnianieciałaiduszyczłowiekaorazprzedłużanie
życia.Wprowadziłwielenowychlekarstwm.in.opium,rtęć(wleczeniuchorób
wenerycznych),soleróżnychmetali.Drugizeznanychprzedstawicielijatrochemii
-AndreasLibavius-jestautoremznanegodziełaAlchymiawydanegow1597roku.
Najstarszymkosmetykiemdekoracyjnymjestochra,zawierającatlenkiżelaza
FeOiFe
2O
3.Jesttomineralnasubstancjabarwiąca,okolorzeodżółtegodobrunatno-
