Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.4.Mieszaninysubstancji
33
Koloidysątomieszaniny,wktórychcząstkisubstancjilubpojedynczecząsteczki
fazyrozproszonejmająrozmiaryrzędu1-500nm.Doukładówkoloidalnychzali-
czamynietylkotakie,wktórychcząstkimająwszystkietrzywymiary„koloidalne”,
lecztakżetakie,wktórychconajmniejjedenwymiarcząstekjestrzędu1-500nm.
Dlategokoloidymożnapodzielićnaukładyzcząstkami:trójwymiarowymi,blasz-
kowatymiinitkowatymi.Jeżelicząstkifazyrozproszonejmająjednakowąwielkość,
toukładnazywamyizodyspersyjnym,jeżeliróżną-polidyspersyjnym.Koloidywy-
kazującharakterystycznecechy,różniącejeodroztworówrzeczywistych,wktórych
rozmiarycząstekfazyrozproszonejsąmniejszeniż1nm.Naprzykładwukładach
koloidalnychwystępujeefektrozpraszaniaświatła,odkrytyprzezFaradaya,szcze-
gółowoopisanyprzezJohnaTyndalla,ateoretyczniewyjaśnionyprzezLordaRay-
leigha.Gdynaklarownyroztwórkoloidalnyskierujemywiązkęświatła,zostajeona
osłabionanietylkowskutekabsorpcji,lecztakżewwynikurozproszeniaświatła
nacząstkachorozmiarzekoloidalnym.Natężenieświatłarozproszonegojesttak
duże,żemożnajeobserwować,patrzącnaroztwórwkierunkuprostopadłymdo
bieguwiązkiświetlnej.ZjawiskotonosinazwęefektuTyndalla.
Rozpraszaniutyndallowskiemuulegająwwiększymstopniufalekrótsze.Charak-
terystycznysłupświatłaobserwowanywemgletonicinnego,jakefektTyndalla
wukładziekoloidalnymmgły(układC/G).Wkoloidachmożnałatwozaobserwować
tzw.ruchyBrowna-ciągłe,chaotyczneprzemieszczeniacząstekfazyrozproszonej
wośrodkuciekłymlubgazowym.Koloidy(zole)ulegająkoagulacji,czyliprzecho-
dzeniazoluwżel,orazpeptyzacji-przechodzeniażeluwzol.
Przykłademjestroztwórżelatyny.Żelatynatosubstancjabiałkowaotrzymana
zkościichrząstek,zbudowanazglikokolu,prolinyihydroksyproliny.Żelatyna
rozpuszczonawwodzietworzyzolliofilowy,zastygający(koagulujący)wniewy-
sokiejtemperaturzewżel.Żeljestukłademkoloidalnymokonsystencjigalaretowa-
tej,utworzonyzzoluodostateczniedużejzawartościcząstekkoloidalnych.Wczasie
tworzeniażeluposzczególnecząstkikoloidalnełącząsięzesobąwwielupunktach,
tworzącstrukturęsieciową,gąbkopodobną,wktórejwolnaprzestrzeńjestwypeł-
nionacząsteczkamifazyrozpraszającej(wody).Koloidydzielimynaliofiloweilio-
fobowe.
Tabela2.2.Podziałkoloidów
Ciałostałe
Ośrodek
Ciecz
Gaz
pianastała(pumeks)
piana,zol
brak
gaz
emulsjastała(kwarcmleczny)
Fazarozproszona
Emulsja,emulsoid
ciecz
mgła
gazozol(dym)
suspensoid
ciałostałe
zolstały
Koloidyliofilowe(emulsoidy)majązdolnośćadsorbowania(gromadzenia)napo-
wierzchnicząsteczekrozpuszczalnika.Jeżelirozpuszczalnikiemjestwoda,koloid
nazywamyhydrofilowym,np.białko,żelatyna,Fe(OH)
3,Al(OH)
3.
