Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fizjologiakrążenia
wtętnicachobwodowych
2
WojciechWitkiewicz,MagdalenaPrzybyło,LeszekCzerchawski
Wprowadzenie
Podstawązrozumieniafizjologiikrążeniawtętnicach
obwodowychjestzrozumienieprawfizyki,któreopi-
sująrozkładprzepływukrwiorazciśnieniakrwiwna-
czyniachkrwionośnych.Główneczynnikitegoukładu
topulsacyjneciśnienienapędowewytwarzaneprzez
serce,charakterystykaprzepływukrwiorazstruktu-
rageometrycznaiwłaściwościmechanicznenaczyń.
Zależnośćmiędzyciśnieniemsterującymaprzepły-
wemwdanymnaczyniumożnazrozumieć,biorącpod
uwagęsiłylepkościibezwładnościdziałającenakrew.
Wzależnościodśrednicynaczyniaiinnychparametrów
fizycznychmożewystąpićwieleróżnychzjawiskprze-
pływu.Wdużychtętnicachpropagacjaimpulsuciś-
nieniazależyodelastycznychwłaściwościściantętnic.
Wmikrokrążeniuto,żekrewjestzawiesinąkomórek,
silniewpływanajejwłaściwościprzepływuiprowadzi
donierównomiernegorozkładuhematokrytuwmikro-
naczyniach.Siłydziałającenaścianynaczyniaobejmu-
jąnaprężenieścinającewynikającezprzepływukrwi
inaprężenieobwodowewynikającezciśnieniakrwi.
Odpowiedzibiologicznenatesiłysąważnewkontroli
przepływukrwiistrukturalnejprzebudowienaczyń,
odgrywająrównieżrolęwgłównychprocesachchoro-
bowych,wtymwnadciśnieniuimiażdżycy.Uwzględ-
nieniehemodynamikimazasadniczeznaczeniedla
kompleksowegozrozumieniafunkcjonowaniaukładu
krążenia.
Układkrążeniaskładasięzsercairozległego,rozga-
łęzionegoukładunaczyńzawierającychkrew,których
podstawowąfunkcjąjesttransporttlenu,składników
odżywczychiinnychsubstancjiorazkontroladystry-
bucjiciepławcałymciele.Wkontekściemedycznym
termin„hemodynamika”częstoodnosisiędopod-
stawowychmiarczynnościukładukrążenia,takichjak
ciśnienietętniczelubpojemnośćminutowaserca.
Wniniejszymrozdzialeokreślenie„hemodynamika”
obejmujeszerszyzakresiodnosisiędo„fizycznego
badaniaprzepływającejkrwiiwszystkichstałychstruk-
tur(takichjaktętnice),przezktóretakrewprzepły-
wa”.Wpierwszejczęścirozdziałuzostanąwyjaśnione
prawafizyczneopisująceprzepływkrwiprzeztętnice.
Wdrugiejczęściomówionezostanąwłaściwościmate-
riałowetętnicorazjakzmianytychwłaściwościwpły-
wająnazmianywprzepływiekrwi.Wtrzeciejczęści
przedyskutowanazostanierolaposzczególnychproce-
sówbiologicznych,którychzmianymająbezpośredni
wpływnahemodynamikękrążeniawtętnicach.
Podstawowerównaniadotycząceprzepływucie-
czysązwiązaneztrzemanazwiskami:DanielBerno-
ulli,JeanLéonardMariePoiseuilleorazGotthilfHein-
richLudwigHagen.Jednakrozwójbadańdotyczących
hemodynamikimadłuższąhistorię.Wroku1628Wil-
liamHarveywanalizieilościowejustalił,żekrewsta-
lekrąży,aMarcelloMalpighi33latapóźniej,wroku
1661,przedstawiłkompletnyszlakkrążenia,opisując
naczyniawłosowatepłucżaby.W1733rokuStephen
HaleswswojejksiążceHaemastaticksprzedstawiłeks-
perymentydotyczącefizjologiizwierzątorazopisał
bezpośredniepomiaryciśnieniatętniczego.Thomas
Young(1773–1829),naukowiecłączącymedycynę
ifizykę,ustaliłzwiązekmiędzysprężystymiwłaściwoś-
ciamitętnicaprędkościąpropagacjitętna.Dziękipra-
comDanielaBernoulliego,JeanaLéonardaMariePo-
iseuille’aorazGotthilfaHeinrichaLudwigaHagenapo-
znanozależnościmiędzyciśnieniemcieczy,prędkością
przepływu,natężeniemprzepływuorazlepkością.Po-
nad120lattemuOttoFrank(1865–1944)opublikował
diagramyciśnienia–objętościdlasercażaby,irozwinął
Wprowadzenie
9
