Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wzrostlepkościkrwiwystępujeprzyspadkutempera-
tury.Dużywpływnalepkośćkrwiwywierająwielkości
hematokrytu.Prawidłowyhematokrytwynosi40–45.
Przyjegowartości40lepkośćkrwijestwprzybliżeniu
trzykrotnościądlawody.Krewmającahematokryt60
malepkośćkrwidwukrotniewyższąniżprzyhemato-
krycie40.Wzrosthematokrytuwymagawyższegociś-
nieniatętniczegokrwidlazapewnienianormalnego
przepływuzpowoduwzrostulepkościkrwi.
Szczególnieważnedlaprawidłowejfunkcjiorgani-
zmujestkrążeniemózgoweikrążeniewieńcowe.Tęt-
niceszyjnedostarczająkrewdomózgu.tonajwięk-
szenaczyniazaopatrująceośrodkowyukładnerwowy.
Sinuscaroticuszatokaszyjnapełnifunkcjęnadzorczą
wdostarczaniukrwidomózgu.Utrzymujeonaciśnie-
nietętniczekrwinapoziomiezapewniającymdopływ
potrzebnejilościkrwidomózgu.Zaburzeniewdo-
stawiekrwidoośrodkowegoukładunerwowegona
5–10sekundprowadzidoutratyprzytomności,aprze-
rwawdopływiekrwina3–4minutypowodujenieod-
wracalneuszkodzeniemózgu.Normalnyprzepływkrwi
przezmózgstanowiokoło15%pojemnościskurczo-
wejsercawspoczynku.Przepływtenzmieniasięwza-
leżnościodgrynaczyniowej.Rolęwtymmechanizmie
odgrywająnaczyniażylne,którychpojemnośćmoże
sięzmieniać,zwłaszczagdydochodzidoskurczutęt-
niczaopatrującychmózg.Natakistanwywierawpływ
ciśnienieparcjalnedwutlenkuwęgla.Umiarkowany
wzrostlubspadektegociśnieniaodpowiedniopodwa-
jalubzmniejszanawetopołowęprzepływmózgowy.
Regulacjanerwowaprzepływumózgowegopocho-
dziodnerwówsympatycznychiparasympatycznych,
aleichfunkcjadodziśniejestjasna.Trzebadodać,że
naciśnieniehydrostatycznewkrążeniumózgowym
wpływmatakżeodruchCushinga,zależnyodciśnienia
płynumózgowo-rdzeniowego.Odruchtenwywołuje
skurcznaczyńtętniczychzaopatrującychmózgwod-
powiedzinawzrostciśnieniapłynumózgowo-rdzenio-
wego.Odruchinicjowanyjestprzezośrodkiwrdzeniu
kręgowym,którezostajązaktywowaneprzezhipoksję
jakorezultatograniczonegoprzepływukrwi.
Sercejestzaopatrywaneprzezkońcowenaczynia
wieńcowe.toprawailewatętnicawieńcowa.Lewa
dzielisięnaprzedniązstępującąiokalające.Nieprze-
rwanydopływkrwiprzeztętnicewieńcowedomięśnia
sercowegowarunkujejegoprawidłoweutlenowanie
iodprowadzaniemetabolitów.Normalnyprzepływ
wieńcowystanowiokoło5%objętościwyrzutowejser-
ca(250ml/min)lubblisko60–80mlkrwi/100gtkanki/
min.Przepływwieńcowywarunkowanyjestprzezrów-
nowagęzapotrzebowaniaidostarczaniakrwi.Serce
spożytkowujeprawiewszystkiesubstraty,któredostar-
czaneprzeznaczyniawieńcowe.Itakzużycietlenu
przezmięsieńsercowymieścisięwgranicach6–8mlO
2
/100gtkanki/min.Wwarunkachprawidłowychhemo-
globinauwalniaok.50%zawartościtlenudomięśnia
sercowego.Stanowitokontrastdonaczyńobwodo-
wych,wktórychhemoglobinauwalniawspoczynku
około25%zawartegownichtlenu.
Ciśnienieparcjalnetlenuwnaczyniachwieńcowych
sercawynosiwprzybliżeniu25–30mmHgwspoczyn-
kuispadawczasiewysiłkulubstresie.Wysiłekfizycz-
nypowodujewzrostzużyciatlenunawet5–6-krotnie
wstosunkudowartościstwierdzanychwspoczyn-
ku,uwytrenowanychsportowców,częściowoprzez
wzrostprzepływukrwiprzeznaczyniawieńcowe
iczęściowoprzezwzrostróżnicytętniczo-żylnejtlenu,
kiedyserceekstrahujewięcejtlenuzkrwi.
Pobudzeniesympatycznesercaskutkujeprzyspie-
szeniemczynnościsercaiwzmożeniemkurczliwości.
Wzrostmetabolizmuwmięśniusercowympowoduje
rozszerzenienaczyńwieńcowych.Naczyniatezawiera-
receptoryαiβ.Aktywnośćskurczowareceptorówα
jestnaogółsłaba,powodująctymsamymdominację
receptorówβ.Zakończeniacholinergicznepowodujące
rozszerzenienaczyńnieobecnewmięśniusercowym.
Zuwaginaciągłezmianywzapotrzebowaniumeta-
bolicznymciałaijegoposzczególnychnarządów,spo-
wodowanerytmemdobowym,aktywnościąfizyczną
ilokalnymiprocesami,układkrążeniamusiumożliwiać
ciągłąiprecyzyjnąregulacjęukrwienia,realizowanąpo-
przezzmianyaktywnościmięśnigładkichnaczyń,aco
zatymidzieprecyzyjnezmianyciśnieniatętniczego.
Spośródczynnikówodpowiedzialnychzaregulację
ciśnieniatętniczegoszczególnąuwagęnależypoświę-
cićtrzemgrupomczynnikówmającychdominujący
wpływnakształtowanieciśnieniatętniczego:
1.wstępnenapięcienaczyniowe(ang.basaltone),
2.lokalneczynnikichemicznepowodującerozszerze-
nienaczyńkrwionośnych,
3.nerwywspółczulnezwężającenaczyniakrwionośne
poprzezreceptoryα1.
Wstępnenapięcienaczyniowe
Napięcienaczynioweodzwierciedlapoziomskurczu
naczynia,bezpośredniowpływającnaopórnaczynio-
wy,kształtującyprzepływkrwiwnarządzie.Każdena-
czynietętnicze,zewzględunaswojąbudowę,pozosta-
jewstanieczęściowegoskurczu,zwanegowstępnym
napięciemnaczyniowym.Napięcietostanowipoziom
22
2.Fizjologiakrążeniawtętnicachobwodowych