Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
referencyjny,względemktóregoopisujesięzachodzą-
cezmianywciśnieniutętniczym.Tymsamymdopływ
krwidonarządówkształtowanyjestprzezwstępne
napięcienaczynioweorazlokalneczynnikizewnętrzne
(metabolity,sygnałyzukładuwspółczulnego)wpływa-
jącenajegopoziom.
Lokalneczynnikichemiczne
Czynnikimetaboliczne
Komórkimięśnigładkichtętniczaopatrującychwkrew
poszczególnenarządymająbezpośrednikontaktzich
otoczeniemtkankowym(płynemśródmiąższowym).
Jakpokazano,śródmiąższowestężeniawielusubstan-
cjiodzwierciedlajązachodzącelokalnieprocesyregu-
lacyjnewpostacisprzężeniazwrotnegomiędzyak-
tywnościąmetabolicznąobszaruajegoukrwieniem.
Zwiększonezapotrzebowaniemetaboliczneobszaru,
związanezewzmożonymzapotrzebowaniemnatlen
(spadekpoziomutlenu),skutkujeuruchomieniemka-
skadyprocesówprowadzącychdospadkulokalnego
napięcianaczyniowegoirozszerzeniaśrednicynaczy-
niawcelukompensacjiwzmożonegozapotrzebowa-
niatkankinaczynnikiodżywcze.Wyrównaniestężenia
metabolitówzapobiegadalszejakumulacjiczynników
naczynioskurczowych,zatrzymującproceswzmożo-
negoukrwieniatkanek.Tensammechanizmzapew-
niazmniejszenieukrwieniatkanek,którychaktywność
metabolicznajestniskainiewymagadodatkowego
zaopatrzeniawtlenisubstancjeodżywcze.
Do
najważniejszych
czynników
metabolicznych
kształtującychnapięcienaczyniowewwyżejopisany
sposób,obokspadkówpoziomutlenu,należąCO
2,
H
+,K+,którychlokalnywzroststężenia,związanyze
wzmożonymmetabolizmemmięśniszkieletowych(np.
wczasiećwiczeńfizycznych),prowadzidospadku
napięcianaczyniowegotętnicwanalogicznysposób.
Czynnikipochodzeniaśródbłonkowego
Śródbłonekpokrywacałąwewnętrznąpowierzchnię
układukrążenia.Komórkiśródbłonkaaktywnieuczest-
nicząwregulacjinapięcianaczyniowegotętnic,wy-
twarzajączwiązkiregulującenapięciemięśnigładkich
ściannaczyń.Najważniejszymśródbłonkowymmedia-
toremefektunaczyniorozkurczowegojesttlenekazo-
tustymulującyprodukcjęcGMPwkomórkachmięśni
gładkichprowadzącądoichrelaksacji.Tlenekazotu
jestwytwarzanyprzezkomórkiśródbłonkazamino-
kwasuL-argininyzudziałemsyntetazytlenkuazo-
tu
aktywowanej
wzrostem
wewnątrzkomórkowe-
gostężeniajonówwapniowychCa
2+.Fizjologicznie
śródbłonkowyefektnaczyniorozkurczowyzudziałem
tlenkuazotuindukowanyjestprzeznaprężeniaści-
nającewystępującepodczaswzmożonegoprzepły-
wukrwiprzeznaczynie,generującewyciekwapnia
zwrażliwychnarozciąganiekanałówtransbłonowych.
Dodatkowodziałanieśródbłonkowychreceptorów
acetylocholiny,bradykininy,wazoaktywnegopeptydu
jelitowegoisubstancjiPopartejestnaaktywacjika-
nałówwapniowych,wzwiązkuzczymwzroststęże-
niatychsubstancjiwkomórkachśródbłonkaindukuje
śródbłonkowyefektnaczyniorozkurczowyzudziałem
tlenkuazotu.
Wykazano,iżśródbłonkowaprodukcjatlenkuazotu
generowanaprzepływemkrwiprzeznaczyniestano-
wiistotnyelementredukującyspoczynkowenapięcie
naczyniowewukładziekrążenia.
Komórkiśródbłonka,oboktlenkuazotu,wytwarzają
równieżinnesubstancjeolokalnymdziałaniuwazoak-
tywnym,wtymdziałającenaczyniorozkurczowo:pro-
stacyklinęorazczynnikhiperpolaryzującypochodzenia
śródbłonkowego,jakrównieżendotelinę,najsilniejszą
znanąsubstancjęodziałaniunaczynioskurczowym.
Pozostałeczynnikichemiczneaktywnie
działającenanaczyniakrwionośne
Prostaglandynyitromboksan
Prostaglandynyitromboksantogrupachemicznie
pokrewnychzwiązkówstanowiącychjednezproduk-
tówmetabolizmukwasuarachidonowego.Związkite,
syntezowanem.in.przezkomórkiśródbłonka,komór-
kimięśnigładkichnaczyńipłytkikrwi,aktywniedzia-
łająnanaczyniakrwionośneiodgrywająistotnąrolę
wprzebiegustanuzapalnego(działanienaczynioroz-
kurczowe)orazprocesachhemostatycznych(działanie
naczynioskurczoweprowadzącedozwężeniaśredni-
cynaczyniaiagregacjipłytekkrwi).Inhibitorysyntezy
prostaglandyn,takiejakaspiryna,sąpowszechniesto-
sowanymilekamiprzeciwzapalnymi,równieżuosób
zeskłonnościądowzmożonegowykrzepianiaiograni-
czonymprzepływemwieńcowym,wceluzmniejszenia
ryzykazawału.Niemniejjednak,mimozaangażowania
wszeregfizjologiczniekluczowychprocesówoddzia-
łującychnanaczyniakrwionośne,rolaprostaglandyn
itromboksanuwlokalnejregulacjiciśnieniatętniczego
niejestdokońcapoznana.
Regulacjaciśnieniawtętnicach
23
