Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XII
IIRzeczypospolitejprzyłączyli,zauprzed-
nią,wyrażonąwsfałszowanympowszech-
nymreferendum,nakceptacją”ludności,do
państwanrobotnikówichłopów”.Wwyniku
wojnyniemiecko-sowieckiej,którawybuch-
ław1941r.,wszystkieziemieIIRzeczypo-
spolitejznalazłysiępodwładząnazistów.
Wwarunkachwojnyiokupacjizachowane
instytucjesłużbyzdrowiamiałyrealizować
wytyczoneprzezNiemcówzadania.Przede
wszystkimdziałaćnarzeczminimalizacji
zasięguchoróbzakaźnych,wceluzapobie-
żenianiepożądanymepidemiomnaterenie
IIIRzeszy
.Ztegowzględutolerowanopra-
cęniektórychagendPaństwowegoZakładu
HigienywWarszawieorazInstytutuprofe-
soraRudolfaWeiglaweLwowie.Powołana
przezokupantówIzbaZdrowiaGeneralnego
Gubernatorstwazarejestrowaławszystkich
fachowychpracownikówsłużbyzdrowia.
Lekarze,podobniejakinnepolskiegru-
pyzawodowe,czynnieuczestniczyliwruchu
oporu,wchodzącwskładróżnychkomórek
istrukturPaństwaPodziemnego.Ogromną
rolęodegraliwpomocymedycznejpodczas
PowstaniaWarszawskiego.Trzebarównież
pamiętaćoudzialelekarzywzabezpiecze-
niusanitarnymoddziałówpartyzanckich,
PolskichSiłZbrojnychnaZachodzieoraz
1.i2.ArmiiWojskaPolskiegoutworzonych
wRosjisowieckiejzaprzyzwoleniemSta-
lina.nWyzwoleniu”ziempolskichw1944
i1945r.przezArmięCzerwonątowarzy-
szyłygwałty
,mordyiaresztowania,które
dotknęłygłównieludzizaangażowanych
wdziałalnośćArmiiKrajowejiinnychpa-
triotycznychformacjizbrojnych.Wwyniku
masowycharesztowańwielulekarzyznalazło
sięwówczaswkomunistycznychwięzieniach
iobozach.Namocyporozumieńjałtańskich
Polskawnowychgranicachtrafiłapodustro-
jowąkuratelęibezpośredniąwładzęRosjan.
Głównymcelemkolejnejokupacjibyłoura-
bianieiprzekuwaniepolskiegoduchanamo-
dłęsowiecką.Równieżdlazakładówiinsty-
tucjiopiekizdrowotnej,szkolnictwainauki
narzuconymwzoremstałsięukształtowany
przezStalinamodelrosyjski.
Zasygnalizowanewyżejzagadnieniabyły
przedmiotemautorskichrozważań,które
wformieopisówiszkicówzłożyłysięna
treśćrozdziałówtomudrugiego.Poszczegól-
netekstyzostałyudokumentowaneprzypi-
samiodsyłającymiprzedewszystkimdolicz-
nychopracowańwpostacidrukówciągłych
izwartych.Wsposobieprzytaczaniaźródeł
opartosięnametodologiimającejzastosowa-
niewpublikacjachhistoryczno-medycznych.
Wtomiezamieszczonodziesiątkifotografii
odnoszącychsiędomerytorycznejzawarto-
ścipracy
,uprzyjemniającychjejlekturę.Ko-
rzystaniezksiążkiułatwiarównieżindeks
nazwisk.Tomdrugijestwzamyśleredakto-
równaukowychkontynuacjątematykitomu
pierwszegoorazswoistymprologiem,wpro-
wadzającymwzagadnieniatomutrzeciego,
poświęconegohistoriimedycynywokresie
PRL.Żywięprzeświadczenie,żespełniłon
zaplanowanąfunkcjępomostupomiędzy
dziejamimedycynyPolskiszlacheckiejicza-
sówzaborówalosamimedycynywPolscepo-
jałtańskiej.Naszymcelembyłotakżezobra-
zowanietwórczychzjawiskwpolskiejsłużbie
zdrowiawwarunkachwolnościiniepodleg-
łości,pomimopejoratywnejspuściznyzabo-
rów,okupacjiiwojenorazniekorzystnych
warunkówspołeczno-gospodarczych.
Podsumowującdorobekopiekizdrowot-
nejIIRzeczypospolitej,należypodkreślićjej
niebywałeosiągnięcia.Niedostatkimiędzy-
wojennejsłużbyzdrowiawynikałyzbiedy
izacofaniaówczesnegopaństwa.Perspek-
tywykorzystnegorozwojukrajuwdrugiej
połowielat30.zniweczyłwybuchIIwoj-
nyświatowej,podczasktórej,wniezwykle
trudnychwarunkach,osobyzaangażowane
wdziałalnośćsłużbyzdrowiakierowałysię
patriotycznymetosempełnympoświęcenia
dlaosóbrannychichorych,wyniesionym
zdomówrodzinnych,zeszkółimiejscpracy
wIIRzeczypospolitej.
Nazakończeniepragnępodziękowaćre-
daktorowiDziejówmedycynywPolsceprofeso-
rowiWojciechowiNoszczykowiiAutorom
orazwszystkimŻyczliwymOsobom,które
wróżnysposóbprzyczyniłysiędopowstania
niniejszegodzieła.
Występującewtreścikilkurozdziałów
powtórzenia,np.dotycząceprzysięgiHippo-
kratesa,byływprzeświadczeniuredaktorów
wartezachowaniazuwaginaewentualnych
czytelnikówiużytkownikówtomuzainte-
resowanychjedyniepewnymifragmentami
dzieła.Niektórezaśrozbieżnościwdatowa-
niuopisywanychzjawiskiwydarzeńwyni-
kajązkorzystaniaprzeztwórcówposzcze-
gólnychtekstówzróżnorodnychmateriałów
informacyjno-źródłowych,którychweryfika-
cjapodwzględemdanychchronologicznych
okazywałasiętrudnalubwręczniemożliwa.
