Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Iwojnaświatowa
Maksymilian
Wilimowski
Ryc.10.
Plebiscyt,któryodbyłsię20marca
1921r.,nieprzyniósłjednoznacznegoroz-
strzygnięcia.Wtejsytuacjieuropejskiemo-
carstwapodjęłydyskusjęnadpodziałem
spornegoterenumiędzyPolskęiNiemcy
.
WtymczasiePolskaOrganizacjaWojskowa
dlaGórnegoŚląskarozrosłasięliczebnieina
spornychplebiscytowychterenachŚląskaza-
częłatworzyćwojskowąsłużbęzdrowia.
Przygotowywane
w
tajemnicy
kolej-
nepowstaniemiałomiećsłużbymedyczne
zorganizowanetakjaksanitariatWojska
Polskiego.Zaplanowanosystemewakuacji
zetapowymleczeniemiewakuacjądocywil-
nychszpitalizaplecza,wktórychprzeważali
lekarzeniemieccy
,wwiększościzachowujący
siępoprawniewzględempowstańców.Prze-
widzianoszpitalepolowe,kolumnysanitarne
idezynfekcyjno-kąpieloweorazpociągiewa-
kuacyjne148.Zorganizowanosystemszkole-
niasanitariuszy
,wtymlicznychkobiet.Przy-
gotowane,główniewstrefieprzygranicznej
wPolsce,czołowepunktysanitarneposiada-
łyznaczneilościmateriałówopatrunkowych,
apteczek,noszyiinnychśrodkówtranspor-
towych.SzpitalewCzęstochowie,Będzinie,
Sosnowcu,OświęcimiuiDziedzicachbyły
gotowedoleczeniarannychichorychpo-
wstańcówprzewożonychdoPolski.
Wobeccorazbardziejniepokojącychin-
formacjinapływającychzobradRadyAm-
basadorówdoszłodokierowanegoprzez
Korfantegokolejnegozrywupowstańczego.
Trzeciepowstanietrwałood2/3majado
5lipca1921r.,gdywalczącestronyrozdzie-
lonokordonemwojsk.Postroniepolskiej
walczyłook.60tys.powstańców(wtym
12%ochotnikówzterenówRzeczypospoli-
tej;równieżlekarzeistudencimedycyny)149.
ZchwiląwybuchupowstaniaPCKdlaŚlą-
ska,kierowanyprzezCyrana,wszedłwskład
sanitariatupowstańczegojakoorganizacja
pomocniczawspółuczestniczącawzabezpie-
czeniusanitarnymwalk,opiecespołecznej
nadludnościącywilnąiwspółpracyzdelega-
cjąMiędzynarodowegoCzerwonegoKrzyża
wOpolu150.KomendantemGłównegoSzpi-
talaWojskPowstańczychwMysłowicach
orazordynatoremoddziałuchirurgicznego
tegoszpitalabyłwybitnychirurgidziałacz
społecznyMaksymilianWilimowski.Ordy-
natoramipozostałychoddziałówbyli:chorób
wewnętrznych–JózefSmólski,choróbwene-
rycznych–JanHlond151.Naterenachwalk
szpitalepoloweusytuowanebyływ:Toszku,
Lublińcu,Koszęcinie,MałejDąbrówce,Ry-
dułtowach,Jastrzębiu,ŻorachiStarymBie-
runiu152.
Wtrzecimpowstaniuśląskimnajwyż-
szymorganemdowodzeniasłużbąmedycz-
nąbyłDziałSanitarny,któregoszefembył
oddelegowanyzWojskaPolskiegoAlfred
Kolszewski153.Wrozwiniętychwnocy
z2na3majapunktachbatalionowych
30
148K.Brożek,Polscylekarze,s.37–38.
149DepartamentSanitarnyMinisterstwaSprawWojskowychwysłałnaGórnyŚląskochotnikówurlopowanych
zWP:10lekarzy
,9studentówmedycyny
,4aptekarzy;zmateriałusanitarnegowysłano:250szt.noszy
,
1000szt.bieliznyosobistej,gabinetdentystyczny
,20tys.porcjiszczepionkiprzeciwospowej,instrumen-
tariumchirurgiczne,autoklaw,opatrunki,70szt.torebdlasanitariuszyipodoficerówsanitarnychijedno
wyekwipowaniesanitarnebatalionowe.K.Brożek,Polskasłużba,s.151.
150Ibidem,s.112–114.
151BratprymasaPolskiAugustaHlonda,lekarzchoróbskórnychiwenerycznych.Wkampaniiwrześniowej
ewakuowałszpitalwojskowywokoliceLwowa.Aresztowanyprzezsowietów,zginąłnaterenieZwiązkuRa-
dzieckiego.K.Brożek,Polscylekarze,s.231.
152K.Brożek,Polskasłużba,s.135;F
.Serafin,UdziałmieszkańcówBieruniaStaregowwalceonarodowewyzwolenie
GórnegoŚląskawlatach1919–1921,Bieruń1991,s.15.
153Lekarzogólny
,naczelnylekarzIPułkuStrzelcówWielkopolskich,uczestnikpowstaniawielkopolskiego,
uczestnikPowstaniaWarszawskiego.K.Brożek,Polscylekarze,s.38i242.
