Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DrugitomDziejówmedycynywPolscejestdo-
konaniemzbiorowym,naktórezłożyłysię
opracowaniaiszkicekilkudziesięciuautorów
reprezentującychwwiększościśrodowiskahi-
storyczno-medyczneróżnychośrodkówna-
ukowychwnaszymkraju.Nadpowstaniem
tomuijegoedytorskimkształtemczuwało
dwóchredaktorównaukowychwykonujących
żmudnepracekorektorskieiwychodzących
naprzeciwuwagomisugestiomposzczegól-
nychtwórcówdzieła.Wefekciewspólnych
starańpowstałapracaobejmującachronolo-
gicznymzasięgiemczasyIwojnyświatowej,
IIRzeczypospolitejorazIIwojnyświatowej.
NiewielkifragmenttomuautorstwaMar-
kaDutkiewiczadotyczącytworzeniasłużby
zdrowiawpolskichorganizacjachparamili-
tarnychioddziałachwojskowychobejmuje
okresprzedwybuchemiwczasietrwania
Iwojnyświatowej.Pozawielkąwojnęwykra-
czatakżerozdziałnatematsłużbyzdrowia
wlatachwalkiPolakówogranicepaństwa,
któryprzygotowałJózefJanczy
.Winnych
częściachpracy
,wceluzrozumieniaiinter-
pretacjigenezyopisywanychzdarzeńizja-
wisk,twórcysięgalidoprzykładówdziałal-
nościopiekizdrowotnejnaziemiachpolskich
wkońcuXIXinapoczątkuXXw.Jednak-
żegrosanaliziprezentacjiskoncentrowa-
no–podwzględemczasowymiterytorial-
nym–naosiągnięciachmedycynywod-
rodzonympaństwiepolskim–IIRzeczy-
pospolitej.Przedstawienieowychdokonań
iprzeobrażeństanowiłoprzedmiotrozważań
23osób.Ichautorskieprezentacjezostały
poprzedzonesyntetycznymopisemwarun-
kówpolitycznych,społeczno-gospodarczych
ikulturowo-cywilizacyjnychpaństwapol-
skiegowlatach1918–1939,któreinicjowały
lubwręczdeterminowałykształtowaniesię
irozwójówczesnejsłużbyzdrowia.Naanty-
podachomawianegotekstuumieszczonoroz-
działyolosachlekarzyimedycynypolskiej
wokresieIIwojnyświatowej,ukazanych
przezpryzmattragediinaroduipaństwa.
NajważniejsządlaPolakówkonsekwen-
cjąwojnywlatach1914–1918byłaklęska
trzechzaborców:Rosji,NiemieciAustrii,
którazniweczyłaporządekpolitycznyusta-
nowionyw1815r.nakongresiewWiedniu.
W1918r.po123latachniewoli–liczącod
1795r.–Polskaodzyskałaniepodległość,ale
przezkolejnetrzylatatoczyłazaciekłeboje
zsąsiadamioustaleniepaństwowychgra-
nic.Zwycięskieantyniemieckiepowstanie
wWielkopolsce,trzypowstaniaśląskie,walki
zUkraińcamioLwów,utarczkizCzechami
oŚląskCieszyńskiizLitwinamioWilno,
aprzedewszystkimimponującezwycięstwo
nadagresoremsowieckimw1920r.legły
upodstawstworzeniapolskiegobytunarodo-
wego.Wspomnianemilitarnezmaganiamia-
łymiejscenaterenach,przezktórewcześniej
przetoczyłysięfrontyIwojnyświatowej.Po
ostatecznymzakończeniuwalkziemiepań-
stwapolskiegobyłyzrujnowanepodwzglę-
demgospodarczym.Dewastacjadotyczyła
główniegospodarstwrolnych,którychpro-
dukcjauległadrastycznemuspadkowi,ook.
50%zmniejszyłosiętakżepogłowiezwierząt
hodowlanych.Naskutekwalkucierpiały
równieżmiasta,awnichzakładyprzemysło-
weikopalnie,zktórychokupanciwywieźli
parkmaszynowy
.Tysiąceludzizatrudnio-
nychwfabrykachpowołanodowojska,wie-
luzginęło.W1921r.ludnośćPolskiwynosi-
ła27,4mlnibyłamieszankąnarodowości,
aterytoriumobejmowało388,6tys.km2.
VII
