Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wyłączonozestrukturypaństwowejopieki
zdrowotnej,wktórejkompetencjipozostało
m.in.lecznictwowojskowe.Innejednostki
organizacyjneweszływskładkilkusekto-
rów:
ubezpieczeniowego,
samorządowego,
społecznegoiprywatnego.Lecznictwoubez-
pieczenioweutworzononamocydekretów
iustawz1919i1920r.,powołującychdo
życiaKasyChorych.W1933r.dokonano
reformysystemu,tworzącnowąinstytucję
onazwieUbezpieczalniaSpołeczna,która
znacznieograniczyłaświadczeniadlacho-
rychpracownikówfizycznych.
Kształtowaniesięstrukturyorazroz-
wójdziałalnościopiekizdrowotnejwPolsce
międzywojennejbyłyzależneodsytuacji
politycznejigospodarczejpaństwa.Majo-
wyzamachstanuw1926r.miałwzamyśle
JózefaPiłsudskiegouzdrowićiwzmocnić
ustrójIIRzeczypospolitejdziękiukróceniu
nsejmowładztwa”,poszerzeniuprerogatyw
prezydenta,reorganizacjiwojskaiprawuwy-
dawaniaprzezrządstosownychdekretów.
Wefekcieprzeprowadzonychzmiandają-
cychpoczuciestabilizacjiwgospodarcepol-
skiejwystąpiłyobjawyintensywnegoożywie-
nia.Poprawakoniunkturygospodarczejbyła
widocznazarównowrolnictwie,jakiwprze-
myśle,któregoprodukcjawciągudwóchlat
(1926–1928)zwiększyłasięoponad30%.
Wzrosłypłacerobotnikówidochodyrolni-
ków,spadłobezrobocie,zwiększyłsiępopyt
naartykułyfabryczneiziemię.Nadziejęna
szybszyrozwójidobrobytpaństwazniweczył
światowykryzysekonomiczny
,którywPol-
scetrwałwlatach1929–1935.Następstwem
załamaniasięgospodarkibyłozubożenie
obywateliorazznacznepogorszeniesytuacji
zdrowotnejpolskiegospołeczeństwa.Trudna
sytuacjamaterialnakrajuspowodowałaogra-
niczeniewpołowielat30.świadczeńzdro-
wotnychdlaosóbubezpieczonych.
Pomimoperturbacjiekonomicznychsys-
tematyczniezwiększałasięliczbałóżekdla
pacjentówzamkniętejopiekizdrowotnej.
SzpitalewIIRzeczypospolitejdzieliłysięna
publiczne,będącenautrzymaniupaństwa
isamorządów,przeznaczonedlaogółuoby-
wateli,oraznaplacówkipozostającewposia-
daniuinstytucjiiokreślonychgrupludności,
np.szpitalewojskowe,kolejowe,konfesyj-
ne,więzienneitp.W1928r.liczbaszpitali
państwowychwynosiławPolsce31,a10lat
później72.Wtymżeczasie,m.in.zuwagi
naograniczeniewystępowaniachoróbepide-
micznych,zmalałaliczbaplacóweksamorzą-
dowychz346do285,społecznychz228do
214orazprywatnychze110do108.Jednak-
żewewspomnianymdziesięcioleciuliczba
łóżekszpitalnychwzrosławsumieoponad
10tys.,coświadczyotworzeniuwiększych
obiektówszpitalnych,tańszychwutrzy-
maniu.
Niewielkiprocentludnościubezpieczo-
nej(ok.6–7%)orazwzrostwystępowania
tzw.choróbspołecznych,m.in.nowotworów,
gruźlicy
,choróbwenerycznychiinnych,wy-
muszałorganizacjęlecznictwabezpłatnego
orazpodejmowanieprzedsięwzięćprofilak-
tycznych.Niekorzystnemustanowirzeczy
usiłowanozaradzić,organizującprzyszpital-
neiprzykliniczneporadnieiprzychodnie,
apo1925r.,nawzórdoświadczeńzachod-
nich,samodzielneośrodkizdrowia.Ośrodki
zdrowiazakładanowmiastachinawsi.Ich
strukturaorganizacyjnaiwarunkipracybyły
wypadkowąistniejącychmożliwości:ośrod-
kizdrowiawdużychmiastachskładałysię
zkompleksuporadnispecjalistycznych,na
prowincjinierzadkopełniłyfunkcjępunktów
lubstacjilekarskich.Właśnieośrodkizdrowia
wIIRzeczypospolitejrealizowaływogromnej
mierzepomocmedycznąwramachotwartej
opiekizdrowotnej.Liczbaośrodkówzdrowia
w1938r.wynosiłaok.645.
Znacznąrolęwpolskiejopiecezdrowot-
nejodgrywałolecznictwouzdrowiskowe,
któregoistnienieidziałalnośćregulowała
ustawaz1922r.(znowelizowanaw1928r.).
Określiłaonastatusprawnyiterapeutyczny
uzdrowisk,dzielącjenazdrojowiska,stacje
klimatyczneikąpieliskamorskie.Uzdrowiska
będącejednostkamiużytecznościpublicznej
znajdowałysięwgestiisamorządów,pozo-
stałeobiektybyływłasnościąprywatną.Ca-
łościązagadnieńuzdrowiskowychzajmował
sięZwiązekUzdrowiskPolskichwspółpracu-
jącyzPolskimTowarzystwemBalneologicz-
nym.Wpołowielat30.notowanowPolsce
56czynnychuzdrowisk.Opróczsieciuzdro-
wiskdziałałyrównieżsanatoria,placówkipar
excellencediagnostyczno-terapeutyczne,które
np.wleczeniugruźlicyuwzględniałykorzyst-
nedlapacjentówwaloryklimatycznemiej-
scowości.
DziałalnośćsłużbyzdrowiaIIRzeczypo-
spolitejwspierałyróżneorganizacjespołecz-
ne,m.in.utworzonew1919r.PolskieTowa-
rzystwoCzerwonegoKrzyża,którew1927r.
przyjęłonazwęPolskiegoCzerwonegoKrzy-
ża.Dynamicznyokresrozwojuorganizacji
przypadłnapierwszelatajejdziałalności,
potem,zuwaginaograniczeniawsparcia
materialnegoróżnychinstytucji,profilpracy
Wstęp
IX