Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POPRZEDNICYFILOZOFÓW
21
teumiejętnościwypadłoopracowaćnaukowo,praktykęprzetworzyćwteorię.Umie-
jętności,zpraktykizrodzoneipraktycesłużące,niebyływprawdzienauką,alebyły
materiałemdlanauki,izaczynającasięnaukagreckaskorzystałaznichwnajszer-
szymzakresie.
3.R
EGUŁYŻYCIOWE
Grekówwyrosłyjakouogólnieniaichdoświadczeńosobistych
ipublicznych.Grecyzbieralijezzamiłowaniem,zwłaszczapodkoniecVIIw.;byłtobo-
wiemokresprzełomowy,gdydawniejszy,prostszytrybżyciazostałzaniechany,atryb
nowyjeszczenieukształtowany;potrzebnewięcbyłyprzepisy,jakpostępować,bynie
dezorganizowaćustrojuspołecznego,sobiekorzyśćprzynieść,ainnymkrzywdyniezro-
bić.Tych,którzyformułowaliteprzepisyiprymitywnerefleksjeetyczne,nazywano
„mędrcami”
,acałyokres—koniecVIIw.dopołowyVIw.—„okresem
siedmiumędrców”.
Niebylitofilozofowie,uczeni,leczpraktycy,działacze,przeważnietacy,którzy
zajmowaliwybitnestanowiskaidokonalidoniosłychreform.Mędrcówmiałobyćsied-
miu,aletradycjaprzekazałaznaczniewięcejnazwisk.Tylkoczterynazwiskapowtarzają
sięwewszystkichspisach:toBiaszPrieny,sławnywcałejGrecji,któryradziłJoń-
czykom,abyunikającnaporuPersówemigrowalinaSardynię;Pittakos,dyktatorMi-
tyleny,wybranyprzezrodakówdladokonanianaprawyrzeczypospolitej;Solon,pra-
wodawcaAtenipoetagnomiczny,orazTales,sławnyztego,żedoradzałJończykom
utworzeniepaństwazwiązkowego,atakżeztego,żezałożyłszkołęfilozoficzną.
SławionaprzezGrekówmądrośćwszystkichtychmężówsprowadzałasiędoza-
lecaniaumiaruirozsądku.„Umiarjestnajlepszy”,„Znajchwilęstosowną”,„Odmło-
dościobierajmądrośćzatowarzyszkężycia,zwszystkichdóbronanajpewniejsza”,
„Rozkoszesąśmiertelne,cnotynieśmiertelne”,ototypoweichprzepisy.Filozofia,odkąd
postawiłasobiezagadnieniaetyczne,korzystałazichmądrości,podobniejakprzytwo-
rzeniuteoriiprzyrodykorzystałazodwiecznychumiejętnościpraktycznych.
Przedstawicielereligii,umiejętnościpraktycznychimądrościżyciowej,czylipoeci
kosmogoniczni,technicyimędrcybylipoprzednikamifilozofówgreckich.Cizużytko-
waliichpracę,zachowującprzeztokontaktzżyciemreligijnym,praktycznymimoral-
nym.Kontakttenmielinietylkopierwsifilozofowie;jeszczefilozofowieklasycznejepo-
kikorzystalizprzechowanychprzeztradycjęwierzeń,umiejętnościireguł.Zwłaszcza
niektórzyfilozofowie,jakPlatonijakpitagorejczycy,myślelizgodnieztradycjąreligij-
ną,bralizniejnaukęoboskimpoczątkuświata,oboskościniebaigwiazd;innizaśfilo-
zofowie,jakArystoteleswswychstudiachbiologicznych,opieralisięwięcejnaumiejęt-
nościachpraktycznych,przechowywanychnp.wrodachlekarskich;aznówniektóre
teorieetyczne,jakteoriaumiaruDemokryta,byłysystematycznymrozwinięciemreguł
życiagłoszonychprzezmędrcówstarejGrecji.
