Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europaarozbiory
5
rewolucyjnegozagrażającegoporządkowispołecznemu.Antypolskąpropagan-
dęzwalczalipolscypisarzepolityczniod1772r.(np.FeliksŁoykowHistorycz-
nymwywodzieprawtrzechmocarstwdoprowincjipolskich,1776),demaskując
fałszerstwahistoryczno-prawne,obłudęizmowęwładców„zbożejłaski”.Były
teżkoła,którezzainteresowaniemiżyczliwąuwagąobserwowałyreformy
wzmacniającefunkcjonowaniepaństwa,pracęSejmuWielkiego,awreszcie
uchwalenieKonstytucji3maja1791r.JednałotoPolsceprzyjaciółwspołe-
czeństwachoświeconejEuropy,alenieprzysparzałopolitycznychsojuszników.
Oficjalnekoładyplomatyczneczekałyod1772r.nakolejnerozbiory.
Wlatach1792–1794,kiedyostateczniedecydowałsięlosPolski,czynnej
pomocypolitycznejnieudzieliłojejżadnezpaństweuropejskich,doktórych
otozwracałsiękrólStanisławAugust,awreszcieiKościuszko.Rosja,Prusy
iAustriadoskonalewiedziały,żetakjakw1772,takipoklęscePolskiw1792r.,
wspólnaiskutecznaakcjamocarstwzachodnichwobroniePolskijestnie-
możliwa.„Niktnamterazniemożeprzeszkodzić,wszyscybowiemzajęcisą
swymisprawami”,mówionowPetersburgu,przygotowującIIrozbiór.Istotnie,
sytuacjamiędzynarodowabyładlaPolskikatastrofalna.Dodawnegoantago-
nizmuangielsko-francuskiegodoszławrogośćwobecrewolucjifrancuskiej.
MonarchicznaistanowaEuropa,zagrożonarewolucją,jednoczyłasię,awmiarę
radykalizacjiruchuweFrancjipostępowałakonsolidacjaobozureakcjiabso-
lutystycznej.ZwiązałasięznimKuriarzymskawimięobronypozycjiKościoła
iinteresówpolitycznychPaństwaKościelnego.ToteżchoćupadekPolski,do
niedawnauważanejza„przedmurzechrześcijaństwa”,niebyłobojętnydla
Rzymu,przyjętotojakofaktnieuchronny.NieinterweniowanonawetwWied-
niu,akolejnerozbioryaprobowano,żądając,zwłaszczaodRosji,przestrzegania
prawKościołakatolickiegonazagarniętychziemiach.Krytycznieoceniano
Konstytucję3majaiaprobowanoTargowicę.Insurekcjakościuszkowskazo-
stałauznanazarewolucjęzagrażającąporządkowispołeczno-politycznemu.Po
IIIrozbiorzeKuriarzymskazalecałapolskiejhierarchiilojalnośćwobecza-
borcówiwpajanie„obowiązkuwierności,posłuszeństwaimiłościpanom
ikrólom”.Jedynympaństwem,którenieuznałorozbiorówPolski,byłaTurcja,
zogromnymtrudemibezpowodzeniaprzeciwstawiającasięrosyjskiej
ekspansji.WStambuledobrzewiedziano,żewzrostpotęgiRosjibezpośrednio
godziwImperiumOsmańskie.
WielkaBrytaniazachowywaławstrzemięźliwążyczliwośćwobecpol-
skichreformustrojowych,aleWilliamPittprowadziłpolitykęnieinterwencji,
choćnalegał,byPolskazrezygnowałazGdańskaiToruniawceluumocnienia
sojuszupolsko-pruskiego.NiewywarłjednaknaciskunaBerlin,bydotrzymał
warunkówtraktatu.KlęskaPolskiwwojniezRosjąwobronieKonstytucji
3majazwolniłaAnglięnawetztychniewielkichzobowiązań,toteżPittwycofał
sięzaktywnejpolitykiwsprawiepolskiej.Niemiaływiększegoznaczeniajego
