Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
region–wsłużbienajbardziejnowoczesnejideologiiartystycznej.Mówię
ogólniej:artystycznej,nietylkodlatego,żeplastyka,aszczególniearchitek-
turanowoczesnamanaŚląskuszerokiepoledziałania;naŚląskubudujemy
najwięcej.Aletakżedlatego,żesztukanowoczesnajesttwórczościąjednolitą,
obejmującąizespalającąwszystkiedziałysztuki,anawetpracyludzkiej.Czy
więctakpojętasztukaniewyrastałabynaprawdęzduchategokraju,któryjest
wnajszybszymmarszukupostępowiinowoczesnościwPolsce?
nZaranieŚląskie”1930,nr1
Terminusaquo…
Lecziwalkamożebyćrodzajemczci.
K.Irzykowski
WalkaotreśćKarolaIrzykowskiegojestksiążkąśmiałąiniespodziewanie
młodą.Irzykowski,młodopolskizapaśnikkrytykiuderzyłryzykowniewnaj-
nowszeideeestetyczne,przeciwstawiającimzpasjąeksperymentatoraswoje
widzeniemetodytwórczej.Jednakżeryzykobyłozbytwielkie,stąduporczywa
nieokreślonośćwłasnejideiiustawicznewikłaniesięwsprzecznościach.
Irzykowskiwyszedłwswoimdzielezzałożeniapropagandowego.nKryty-
kajestnato,żebywyczuwaćskostnieniagotowelubzaczynającesię”iżebysię
tymskostnieniomprzeciwstawić.Skostnieniemtakimwewspółczesnejpoezji
jestwedługIrzykowskiegokultnmałejmetafory”,nczystejformy”.Przeciwsta-
wiamu–walkęonwielkąmetaforę”,otreść.Przeciwstawienietojestogólni-
kowe,nieargumentowane,niemerytoryczne.Rozprawieoformiepoświęcił
Irzykowskilwiączęśćdzieła,mówioniejwnikliwieiwynalazczo–opozy-
tywnejswojejidei:treści,napomknąłzaledwiewdrobnyminiewykończonym
rozdzialeohierarchiiiaktualności.Irzykowskimadopowiedzeniawiele
prawdpozytywnychozwalczanejformie,otreścimówiwsposóbuboczny,
antytezamiialuzjami.
ZwalczająckiedyśMillera,którygłosiłhasłotwórczościnawszystkichpolach,
określiłIrzykowskitegorodzajuideologięjakoramiarstwoitruizm.Niemożna
bowiemmówićotwórczości,jeślisięniewskażekonkretnie,wjakimkierunku
maiśćowanwszystkoobejmująca”twórczość.Iototensambojownikmeryto-
ryzmupopełniawswojejksiążcetensambłąd,błąd,którywartośćefektywną
nwalkiotreść”sprowadzadoogólnika.Walkaotreść?Ojakątreść?Natonie
znajdziemyodpowiedzi,Irzykowskikryjesiępozafrazesy,podobniejakMil-
lera,beztreściwe.nMotywytwórczościsą,chwałaBogu(!),owielebujniejsze…
narzucićświatupewne(?)ideały,ideeczy(!)wizje”,abynwypowiedziećgłąb
swejduszy”,abynobcowaćzbliźnimiczy(!)zBogiem(?)subspecieaeternitatis”.
83
