Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nMożetrzebawogóle(!),nastarysposóbczegoś(?)wielkiegosilniechcieć…
aby–przytalencie!–otoJestdrugieX!–osiągnąćtamtopierwszeXformę”
127
!
OtosłowaIrzykowskiego,określającegowprost,pozytywnieswojązasadniczą
myśl.Jesttomyślnijaka,frazeologiawguścieMillera.Czegośchcieć?Czego?
Znamiennesąowe2X,któremająwyniknąćznowużzX,zowejnieokreślonej
treści(coś).CharakterystycznymjestteżowonobcowaniezBogiemsubspecie
aeternitatis”.–Irzykowski,wrógramiarstwa,wposzukiwaniumerytorycznej
treści,utonąłwtakimbeztreściwympojęciu,jaknBóg”.
AjednakrozumieIrzykowskigłębokisenswalkioformę,ościsłąokreślo-
nośćestetycznychwartości;widziwniejdążeniadoautonomiiducha:zdaje
sięprzychylaćdopostulatutworzenia,,estetykiwynalazkowej”,tejestetyki,
którągłosiłanZwrotnica”.Zmysłanalizyitrafneujęcieformypoetyckiejniektó-
rychpoetów(SłowackiaMickiewicz)predestynujegonaszermierzajedynie
celowejestetykitwórczej.Aleniezadowoleniezzetknięciaznowąpoezją
polską,wynikłe–rzeczdziwna–zgrubegoniezrozumieniajejdążności
formalnych(Peiper),zrodziłownimpasjętreści.Przypuszczam,żegeneza
tejwalkiotreśćsięgagłębiejwprzeszłość:wMłodąPolskę.Irzykowski,po-
gromcanabsolutów”zepokiKasprowicza,nasiąknąłjednakżenieprzyzwoitą
egzaltacjągestów.nPoezjato…zachłanność,wszechobjemność,występo-
waniezbrzegów,unormowaneszaleństwo,nienasycenietreściąaprzeto
iformą”.Tengalopparadoksównicnieznaczy,boznaczytylkotyle:poezja
torzeczwielkainiepojęta.
Aleotymwiemyczujnieimy,formiści.ChcemywięcprzyjąćksiążkęIrzy-
kowskiegojakowołanieowielkość,tzn.owielkiwysiłektwórczy.Jesteśmy
jednakludźmimerytoryzmuirzeczowości.Terminusaquo,materiałtwórczy,
natchnienie,tosprawyistotne,aleniezbadalne;dlategomilczymyonichpo-
wściągliwie.Propagujemyterminusadquem
128
:określoność,gotowość,celowość.
nL’ArtContemporain.SztukaWspółczesna”1930,nr2
Komunikatgrupy„a.r.”nr1.Grupa„a.r.”
podejmujewalkęosztukęnowoczesnąwPolsce
PracaZwrotnicy,Bloku,Praesensustworzyłapodstawynowejsztuki.Zdo-
byczenowejsztukiobniżyłjednakbezładnaszegożyciaartystycznegoiepi-
gonizmmodernistyczny,który,przyswajającsobiepowierzchownieniektóre
127K.Irzykowski,Walkaotreść,w:tegoż,Walkaotreść…,dz.cyt.,s.103.
128Terminusodquem(łac.)–czas,doktóregosięoblicza,cel,punktkońcowy.Por.Cz.Ję-
draszko,Łacina…,dz.cyt.,s.287.PrzywołaneprzezPrzybosiałacińskiezwrotypojawiłysię
wWalceotreśćIrzykowskiego(Kraków1976,s.67).
84
