Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PodstawowybłądkrytykiKołaczkowskiego:uprzedzeniemetafizyczno-
-moralneibrakpoczuciahumorupomyliłykrytykowimiary:Kołaczkowski
przeceniapisarzy,wktórychdostrzegapozoryowychgłębin,niedocenia
tych,wktórychwymowaideijestgłębiejukryta.Dwajaskraweprzykłady:
Iłłakowiczówna,typowawodapoetyczna–wysuniętaprzezKołaczkowskiego
naczołopoezji.J.Lechoń,którykiedyśnapisałkilkanaściemiernychwier-
szy–chorynachroniczneikompletnewyczerpanieliterackie–mianowany
nrasowopolskim”pisarzem.
NiedostrzegłKołaczkowskinowychciekawychwartości,jakiewniosłypo
-
wieściWitkiewicza,jednejznajsilniejszychindywidualnościwewspółczesnej
literaturzepolskiej,skrzywdziłpłytkimiuwagamiIrzykowskiego,najgłębszego
teoretykapolskiejwspółczesnościliterackiej,T.Peiperazbyłogólnikiem–
astosunekjegodonowejpoezjiwogóle–mimomiłegowyróżnieniamej
osoby–niewykazujeprzybliżonegonawetzrozumienia.
KrytykaKołaczkowskiegojestpierwszym,wartościującymsądemolite-
raturzePolskiodrodzonej.Sądtenutrwalasię;tworzysięjużlegendaokoło
tejjegoocenyliteraturywspółczesnej.M.Kridl
147
przesadnieporównujejego
krytykęzLegendąMłodejPolskiBrzozowskiego.Tymbardziejnależywięcpod-
kreślićniedomaganiakompetencjikrytycznejKołaczkowskiego.
nLinia”1931,nr1
Cotoznaczy„urbanizm”?
Nowapoezjanigdyczegośpodobnegoniegłosiła,niemogłagłosić,po
prostudlatego,żetermintenalboniczegojakoprogramnieoznacza,albo
oznaczachybawszystko:kieruneknowoczesnejkultury.Wszakżetermin
nurbanizm”dopraszasiękorelatu:nruralizm”,anruralizm”jakowartośćkul-
turalnanieistnieje.To,cojestdzisiejsząwsią,całytenzespółprzestarzałych
formbytowania,jestprzeżytkiemskazanymnazagładę.Kulturanowoczesna
dążydowyrównaniaróżnicmiędzymiastemiwsią;postępująceuprzemy-
słowieniedoprowadzidorównomiernegorozsiedlenialudnościidozmiany
prymitywnejorkisochąnamaszynowąprodukcjęrolną.Roztkliwianiesięnad
tym,copamiętakrólaPiasta,acoskazanejestnazagładę,niemożewięcbyć
zadaniemnowoczesnejpoezji.
nLinia”1931,nr1
147ManfredKridlwielokrotniepisałpochlebnieopracachKołaczkowskiego.Wkontekście
krytykiBrzozowskiegowspominałgom.in.wpracy:„StanisławBrzozowskijakokrytykliteratury
polskiej”,StefaniaZdziechowska,Kraków1927:[recenzja],nPamiętnikLiteracki”1927,z.4,s.482–484.
94
