Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogłaszamniniejszymkataryniarzyistrofkarzynieboszczykamipoezji.
Preczzdziecinadązwrotkiitromtadracji!Studencipolonistyki,pisującywier-
sze,strońcieodkataryniarzyibrońciesięprzedsugestiąbezpośredniego
liryczenia.Pozostawcieepigonówichwłasnemulosowi.
nLinia”1931,nr1
StefanKołaczkowskiowspółczesnejliteraturze
polskiej(wuzupełnieniuliteraturyFeldmana)
WkrytyceKołaczkowskiegouderzaobfitośćterminówfilozoficzno-
-estetycznych:intelektualizm,sensualizm,mistycyzm,psychologizm…zamieć
tychogólnikówtonietylkochęćkrótkiegooznaczeniazjawisk;zdradzaona
najgłębszeupodobaniakryteriologiczneKołaczkowskiego145.Kołaczkowski
wyrósłnaniemieckiejfilozofiisztukiidoszukujesięwliteraturzeprzede
wszystkimideimetafizyczno-moralnych.Nastawienienmetafizyczno-moralne”
niełączysięwjegoumysłowościzrównieżywąwrażliwościąartystyczną;
przeciwnie:zbytniezapatrzeniesięwwartościmoralneczynigoślepymna
sztukę.(PrzykłademtakiejjednostronnościsąjegoksiążkioWyspiańskim
iKasprowiczu146,wktórychwmechanicznysposóbzastosowałpewienteo-
rematfilozoficzno-estetycznydodziełomawianychautorów,zczegowynikła
igraszkaintelektualnasamadlawieluciekawa,aleniepozostającawżadnym
istotnymzwiązkuzWyspiańskimiKasprowiczem–jakopoetami).
MetafizyczneskłonnościKołaczkowskiegoujawniająwnimczłowieka
przeszłościmodernistycznej.WiatrizmówniepozwoliłKołaczkowskiemu
dojrzećtego,cojestduchemnowoczesności.Modernizmlubowałsięwwiel-
kimfrazesieiowielkichideachgadatliwieopowiadał,łatwiejteżbyłotamtą
literaturęujmowaćwkategoriefilozoficzne.Zadanienowoczesnegokrytyka
jestinne,trudniejsze:wstopniuocenionejwysokościartystycznejdopatrzećsię
głębizrealizowanychidei.
Przekonującymdowodemtegoomamieniafrazesemmetafizycznymjest
zachwytKołaczkowskiegodlaMarchołtaKasprowicza.Zachwyttenadorujący
oczywistengrafomaństwo”(żeużyjęterminustosowanegogdzieindziejprzez
autora),jeśliniejesttylkouporemkonsekwencji,dyskwalifikujeKołaczkow-
skiegojakokrytyka.NiepozbawionąhumorujestzaśocenaMojegoświata,
któregolichotętłumaczyKołaczkowskinwzniosłymhumorem”Kasprowicza).
145TwórczościKołaczkowskiegopoświęciłPrzybośobszernefragmentyartykułuDemasko-
wać!dz.cyt.,s.241–243.
146
Chodzioksiążki:StanisławWyspiański.Rzeczotragediachitragizmie(1922)orazTwórczość
JanaKasprowicza(1924).
93
