Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.17.Złudzeniepodczasstartu
29
torze?Takiwybórgwarantujenajmniejszyczas
pokonaniazakrętu,aledlaczegomożeniebyć
najlepsząopcją?
Dlaczegokierowcymającydoświadczeniena
płaskichtorachFormułymająproblemy,gdyprze-
chodządowyścigówIndyCar4,wktórychzakręty
sązwykleprzechylone?Wszczególności,dlaczego
takikierowcamaskłonnośćdowpadaniawpo-
ślizg,gdysamochódwchodziwzakręt?
Odpowiedź
Początkujący
kierowca
pokonuje
zakrętpokolistymtorze.Kierowcadoświadczo-
nyhamuje,lekkoskręcając,potemskręcaostrzej,
anastępnieprzyspiesza,jadącpomniejzakręconej
drodze.Przytakimpostępowaniuczaspokonywa-
niazakrętujestdłuższy,alepozwalatokierowcy
wejśćnaprostądrogęzwiększąprędkościąniż
początkującemukierowcy.Tawiększaprędkość
naprostejdrodzepozwalazyskaćwięcejczasuod
tegostraconegonazakręcie.
Takiepostępowaniemateżinnązaletę.Jeśliza-
krętjestpokonywanyzbytszybko,zostajeprzekro-
czonemaksymalnetarcienaoponachisamochód
wymykasięspodkontroli.Abyutrzymaćtarcie,
doświadczonykierowcanajpierwhamuje,apotem
ostroskręca.Ponieważresztazakrętujestłagodna,
kierowcamożeprzyspieszyć,niezrywającprzy-
czepnościopon.
DoświadczonykierowcaFormuły1maintu-
icyjnewyczuciesiłyiruchupodczaswykonywania
płaskiegozakrętu.Teodczucianapochylonymza-
kręciesącałkieminne,więctakikierowcaprawdo-
podobniezbytpóźnoprzechodzidofazyszybkiego
skręcaniapodczaspokonywaniazakrętu.
1.16.Torydobiegów
Dlaczegowyścignaprostejbieżnijestnaogółszyb-
szyniżnazakrzywionejotakiejsamejdługości?
Gdybieżniajestpłaskaiowalna,dlaczegobiegacz
natorzezewnętrznymmanaogółprzewagęnad
biegaczemnatorzewewnętrznym,mimożeoba
torymajątakąsamądługość?Dlaczegoszybkość
biegunatakimtorzezależyodkształtuowalu?
OdpowiedźWchodzącwzakręt,biegaczzwalnia,
awychodzączzakrętu,przyspieszazpowrotemdo
szybkościnaprostymodcinku.Każdyzakrętwy-
4Wyścigisamochodówootwartymnadwoziurozgrywane
wStanachZjednoczonych(przyp.tłum.).
magadziałaniasiłydośrodkowejskierowanejdo
środkazakrętu.Tutajsiłędośrodkowązapewnia
tarciedziałającenabutybiegacza.Podczasgdysiła
skierowanadowewnątrzdziałanabuty,ciałobie-
gaczamatendencjędoodchylaniasięnazewnątrz
zakrętu,takjakbybyłowyrzucanepozazakręt.
Dlatego,abyutrzymaćrównowagę,biegaczzwa-
lania,zmniejszająctesiłyipochylasiędośrodka
dlazrównoważeniatendencjidoodchylaniana
zewnątrz.Imostrzejszyzakręt,tymbiegaczmusi
bardziejzwolnićisięodchylić.Dlategobiegaczna
torzezewnętrznym(mającymmniejsząkrzywiznę)
będziemiałnaogółprzewagęnaosobąbiegnącąna
torzewewnętrznym(zwiększąkrzywizną).
Gdybieżniajestpłaskaiowalna,sumadługo-
ścijejzakręconychfragmentówczęściowodecy-
dujeoszybkościwyścigu.Naogółszerokiowal
zapewniaszybszywyścigniżwąski,ponieważ
zakrzywieniezagiętychczęściowalujestmniejsze
niżzakrętówwęższegoowalu.Najlepszągeome-
trią(pozaoczywiścieliniąprostą)jestokrąg;ma
onnajmniejsząkrzywiznę.
1.17.Złudzeniepodczasstartu
Samolotodrzutowystartującyzlotniskowcajest
napędzanypotężnymisilnikami,ajednocześnie
jestwyrzucanyprzezzainstalowanynapokładzie
lotniskowcamechanizmkatapulty.Dużeprzyspie-
szeniewynikoweumożliwiaosiągnięcieszybkości
startowejnakrótkiejdrodzenapokładzie.Jednak
todużeprzyspieszeniezmuszarównieżpilotado
pochyleniasamolotudziobemwdół,gdyopuszcza
pokładlotniskowca.Pilocisąszkoleni,abyignoro-
walitenodruch,aleodczasudoczasusamolotwpa-
daprostodooceanu.Coodpowiadazatenodruch?
Odpowiedź
Wyczuciepołożeniawpioniezale-
żyodwskazówekwizualnychorazdziałaniasys-
temuprzedsionkowegoznajdującegosięwuchu
wewnętrznym.Tensystemzawierakomórkiwło-
skowate(włoski)wcieczy.Gdytrzymaszgłowę
prosto,komórkitesąwliniipionowej,zgodnie
zkierunkiemsiłyciężkości,asystemprzekazuje
informacjędotwojegomózgu,żegłowajestprosto.
Gdyprzechyliszgłowędotyłu,komórkiwłosko-
watepochylająsięisystemsygnalizujemózgowi
pochylenie.Włoskitezaginająsięrównieżpodczas
przyspieszaniadoprzodu,spowodowanegoprzez
siłęskierowanąpoziomo.Sygnałwysłanydotwo-
jegomózguwskazujewtedy-błędnie-żetwoja
