Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
człowiekawjegodomu:wpracowni,jeślijestartystą;wkantorze,jeśli
jestnegocjantem;wgabinecie,jeślijestministrem,natronie,jeślijest
królem;wwarsztacie,jeślijestszewcem;aleniewszynkudokąd
przybywaznużony,azkądodchodzipijany!Naznakutoszynkowym
należałobypołożyćnadpisDanta„Lasciateognisperanza!”Aprzytem
cóżzastrasznąnocwybrałeśdlaswychstudjów!nockarnawałową,
noc,wktórejżadenztychludzinicjestnaswojemmiejscu,kiedy
wszyscypozastawialiodspodniażdosienników,bysięprzystroić
wpretensjonalnekostjumy;noc,wktórejsąwszystkiem,próczsobą!
Istotnie,panieobserwatorze,mówiłdalejSalvatorwzruszając
ramionami,obserwujeszszczególnymsposobem.
–Mówpandalej,mówdalej,powtarzałJanRobert,słucham.
–Owóż,cóżbyśpanpowiedziałoczłowieku,którybyposzedłbadać
serceludzkiewdomuwarjatów?Sambyśgonazwałwarjatem,
nieprawdaż?Ajednakże,pansamcoturobiszotejporze?Posłuchaj
mnie,panieJanieRobercie;przypadeknaszbliżył,ruchzwyczajny
rozdzielinas;możeniezobaczymysięjużnigdy...Pozwólmiudzielić
sobierady.Wydajęcisiębardzośmiałym,nieprawda?
–Oh!bynajmniej,upewniampana.
–Copanpowiesz,ijatakżezaczynałemromans.
–Pan?
–Tak,aleniejedenztych,cosiędrukują,bądźspokojny:niebędę
cirobiłkonkurencji;chciałemtylkopowiedzieć,żeijamiałem
pretensjębyćobserwatorem.Romanse,opoeto!tworzyspołeczność,
szukajposwojejgłowie,plądrujpoimaginacji,suszmózg,nie
znajdziesztamwkwartał,wpółroku,wrok,niepodobnegotemu,
cociprzypadek,fatalność,Opatrzność,stosowniedonazwyjaką
chcesznadaćwyrazowi,któregoszukam,nieznajdziesz,powiadam,
niepodobnegotemu,coprzypadek,fatalnośćlubOpatrznośćzawiązuje
irozwiązujewjednejnocy,wmieścietakiemjakParyż!Czymaszpan
jakiprzedmiotdoswegoromansu?
–Jeszczenie.Doteatruprzystępujęchętnie:niebardzoonmnie
przeraża,aleromans,zeswemirozgałęzieniami,epizodami,
perypetjami,zeskalądochodzącądonajwyższychpiętrspołecznych,
zeschodamizstępującemiwnajgłębszeprzepaście;romanszbuduarem
księżniczkiialkierzemrobotnicy;romanszTuilerjamiiknajpą
wktórejsiedzimy,zkatedrąNotre-Dameiplacemegzekucyjnym
Gréve!...oświadczampanu,żecofamsięprzedtemdziełem,
przerażamsiętrudemiżetoniezdajemisięciężaremzwyczajnym,ale
światem,którytrzebadźwignąć.
