Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Strasburgska,BrukselskaiHawrska.
Wlatpięćdziesiąt,Paryżzapełnicałątęprzestrzeń,któradziśstoi
jeszczepustąpomiędzyjegoprzedmieściamiifortyfikacjami,wtedy
wszystkocojestprzedmieściem,będzieParyżem,anoweprzedmieścia
wyciągnąsiękuwszystkimotworomtegoolbrzymiego,murowanego
gniazda.
Widzieliśmyczemwroku1827byłParyżfizyczny,zobaczymy
terazczembyłParyżmoralny.
KarolX.panowałlatdwa,pięćlatpandeVillelebyłprezesemrady,
trzylatawreszcieupłynęły,jakpanDelavauzastąpiłpanaAnglesa,tak
mocnoskompromitowanegowsprawieMaubreuil.
KrólKarolX.byłdobrym,miałsercezarazemsłabepoczciwe,
ipozwalałwzrastaćoboksiebiedwomstronnictwom,któremniemając,
żegoumocnią,przyprawiłyoupadekstronnictwo„ultra”istronnictwo
„księże.”PandeVillelenietylebyłmężempolitycznymjak
giełdowym,umiałonpodnosić,poruszać,wzmagaćfunduszepubliczne
–inatemkoniec.
Wreszcieosobiścieuczciwyczłowiek,przywyjściubowiem
zministerstwafinansówpolatachpięciu,ubogimbyłtakjakkiedy
wchodził,amiałprzeciedoczynieniazmiljardami.
PanDelavaubyłbezwartościindywidualnej,oddanycałkowicienie
królowialepodwójnemustronnictwu,któredziałałowjegoimieniu;
naczelnikskładujegoosobistegobiurawymagałświadectwspowiedzi
odurzędnikówanawetodagentów,niktniezostałagentem
policyjnym,ktosięniewyspowiadałnadwatygodnieprzedwejściem
dosłużby.
Dwórbyłsmutny,rozweselałagotylkomłodzież,potrzeba
dystrakcjiistronaartystyczna,jakąodznaczałsięcharakterksiężnej
deBerry.
Arystokracjabyłaniespokojnąirozdzieloną,częśćjejprzywiązała
siędopół-liberalnychtradycyjLudwikaXVIII.,iutrzymywała,
żespokójprzyszłościpoleganarozumnymrozdzialewładzymiędzy
wielkieciałapaństwowe:króla,izbęparówiizbęposelską;drugaczęść
rzucałasięgwałtowniewstecz,chcączwiązaćrok1827i1788;
zapierałaRewolucji,zapierałaBonapartego,zapierałaNapoleona
izdawałasięniechciećznaćinnejpodporynadtę,najakiejpolegali
LudwikIX.ichprotoplastaiLudwikXIV.ichpradziad,tojestprawo
boże.
Mieszczaństwobyłotem,czemjestpowszystkieczasy,miłowało
porządekiobstawałozapokojem;pragnęło.zmianyadrżało,
