Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Bereźnicki,Podstawydydaktyki,Kraków2007
ISBN:978-83-7308-961-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2004
1.Wartościiichzwiązekzcelamikształceniaogólnego
47
byichpoznawaniaokreślająmetodębadań.Toteżprzyjęcieczyodrzucenie
określonejkoncepcjiwartościdecydujeokoncepcjisamejaksjologii”21.
Uwzględniającpowyższekryteria,W.Cichońwyodrębniasiedemgrup
możliwe
możliwychstanowiskwsprawiekoncepcjiaksjologii22.
koncepcje
wartościwogólenieistnieją,istądaksjologiajakonaukapozbawionaswego
Pierwszestanowiskojestskrajnienegatywne,przyjmujebowiem,że
aksjologii
wujęciu
W.Cichonia
przedmiotunieistnieje,awszelkieaksjologicznekwalifikacjerzeczytworzą-
cychświatuznajesięzaczystefikcjelubhipostazy.
Wdrugiejgrupiekoncepcjiprzyjmujesię,żewartościwprawdzieist-
nieją,alesączymśsubiektywnymiindywidualnieuwarunkowanym.Sąto
szczególnegorodzajutreścilubwłaściwościnaszychaktówpsychicznych,
sądów,mniemań,odczuć,ocenitp.Jakotakienieobowiązująponadindywi-
dualnie,chociażmogąbyćuwieluludzipodobneczypokrewne.Dopuszcza
siętuwprawdzieistnieniepewnegotypunaukizwiązanejzwartościami,lecz
pojmowanejwyłączniejakoopisludzkichmniemań,poglądów,pośrednio
lubbezpośredniodotyczącychwartości,alezewzględunabrakobiektyw-
negoprzedmiotubadańniejesttożadnateoriawartości,aniaksjologiawe
właściwymznaczeniu.
Trzeciagrupastanowiskprzyjmuje,żewartościistniejąobiektyw-
niewświecieprzedmiotowym,leczsącałkowiciezrelatywizowanedoczło-
wieka,lubgrupyspołecznej,doepokihistoryczno-kulturowej,warunków
społeczno-ekonomicznychitp.Napodstawieanalizzarównotypowego,jak
iwyjątkowegozachowanialudzibudujesięhistoryczne,socjologicznelub
psychologiczneteoriepostępowaniamoralnego.Oznaczatojednak,żenie
przyznającwartościombytuniezależnegoodświadomościludzkiej,niebu-
dujesięontologicznejteoriiwartości.
Czwartagrupakoncepcjiaksjologicznychprzyznajewartościomobiek-
tywnąrzeczywistość,aleodrzucaichontycznąróżnośćodświatarzeczy.
Wtymujęciuwartościsąpoprostuszczególnymiwłaściwościamiczycecha-
mi,takimisamymijakwłasnościfizyczneczybiologiczneitakteżmogąbyć
badane,atooznacza,żeaksjologiajestjednązwielunaukorzeczywistości
obiektywnej,badającąwartościowośćświata,takjaknp.fizykabadajego
strukturęfizyczną.
Wpiątejgrupiekoncepcjiwartościstanowiąprzedmiotodrębnejnauki
filozoficznej,ponieważsąwświecienietylkoczymśobiektywnyminie-
zrelatywizowanymdoświadomościludzkiej,leczponadtoczymśswoistym
ipełniącymwstrukturachbytuistotnąrolę,nadającymmuszczególny
aspektaksjologiczny.Przedmiotemaksjologiijesttutajwewnętrzniezróżni-
cowanyświatwartości,wyodrębniającysięiniesprowadzalnydowłasności
21W.Cichoń:Wartości,człowiek,wychowanie,op.cit.,s.23.
22Ibidem,s.23–260.
