Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Ktojestklientem?problemodbiorcyipodmiotuoddziaływania
23
2.1.Podstawowewartości
etyczne
Psychologiajakogałąźnaukiwyodrębniłasię
wlatach70.XIXw.,ajużpodkoniectegowie-
kuzaczęłyrozwijaćsięjejzastosowaniaprak-
tyczne.OdpoczątkuXXw.zauważonoko-
niecznośćustaleniazasadetycznych,jakimi
powinnikierowaćsięzarównopsychologowie
prowadzącybadanianaukowe,jakipraktycy
(Weiss,1928;Coxe,1940).Obecnieistniejąlicz-
nekodeksyetycznepsychologów,posiadają
jewszystkieliczącesiękrajowetowarzystwa
psychologiczne(np.AmericanPsychological
AssociationAPA,atakżePolskieTowarzystwo
PsychologicznePTP),awEuropiestowarzy-
szeniekrajowychtowarzystwEFPA(European
FederationofPsychologists’Associations)
stworzyłometakodeks(Meta-CodeofEthics)
opublikowanyw1995r.,poprawionyw2005r.
OkreślenieUmeta”oznaczatu,żezawieraon
najważniejszestandardyetyczne,którepo-
winnybyćobecnewkrajowychkodeksachza-
wodowychdlapsychologów.Stowarzyszenie
nieoczekuje,żekodeksykrajowebędąiden-
tyczne,aleopisanewmetakodeksiestandar-
dywspólne.
Właściwiewszystkiepowstałewciągu
stuleciadokumentyodwołująsiędokilku
podstawowychzasad,wartościetycznych,
któremusimiećnauwadzepsycholog.
PrzytoczęjeponiżejzadokumentemEFPA
(2005).
Zasadapierwszatoposzanowaniepraw
igodnościosoby.Zobowiązujeonapsycho-
logówdoszacunkuirozwojupodstawowych
praw,godnościiwartościwszystkichlu-
dzi.Metakodeks(EFPA,2005)przywołujetu
wprostprawajednostekdoprywatności,po-
ufności,samostanowieniaiautonomii.
Zasadadrugaodnosisiędorozwo-
juzawodowegopsychologa,aleiświado-
mościograniczeńwłasnychkompetencji.
Psychologowiepowinniświadczyćtylkote
usługiiwykorzystywaćtylkotetechniki,do
którychmająodpowiedniekwalifikacje.
Zasadatrzeciatoodpowiedzialnośćwo-
becklientów,społecznościispołeczeństwa.
Psychologowiezobowiązanidoniewyrzą-
dzaniakrzywdy,poczuciaodpowiedzialności
zaswojedziałaniawszerokimzakresie.Mają
teżobowiązekupewniaćsię,żeichusługinie
niewłaściwiewykorzystywane.
Czwarta,ostatniazpodstawowychwar-
tościopisanychwmetakodeksieEFPA,to
uczciwość.Jejprzestrzeganiezobowiązuje
psychologówdopromowaniauczciwegopo-
stępowaniawnauce,nauczaniuipraktyce
psychologicznej.Wtychdziałaniachpsycho-
logowiepowinnibyćuczciwi,sprawiedliwi
iokazywaćinnymszacunek.Starająsięwyja-
śnićodpowiednimstronomrole,któreodgry-
wają,iodpowiedniofunkcjonowaćzgodnie
ztymirolami.
Specyficznekrajowekodeksyetykicza-
seminaczejnazywająpodstawowewartości,
bardziejspecyficzniejedefiniując,alepodsta-
wowysens,uznanyprzezświatoweśrodowi-
skopsychologów,pozostajetensam:psy-
chologmusimiećnauwadzedobroinnych
ludzi,pracowaćwramachswoichkompe-
tencjiidziałaćuczciwie.
Zasadyteoczywiścieobowiązujątakże
psychologówpracującychwobszarzebiz-
nesu,organizacjiipracy.Znajomośćzasad
czykodeksówetycznychniejestjednakwy-
starczająca,jeżelipsychologniewypracuje
wsobiewrażliwościetycznej.Polegaonana
nieustannymzwracaniuuwaginaetyczny
aspektwłasnegopostępowaniaiciągłymod-
noszenieswoichdecyzjiizachowańdozasad
etykizawodowej.Wskażęponiżejkilkaobsza-
rów,wktórychtakawrażliwośćjestabsolut-
nieniezbędna.
2.2.Ktojestklientem?
problemodbiorcy
ipodmiotuoddziaływania
Dlapsychologapracującegowobszarzebiz-
nesuklientemjestfirma,którapłacizajego
usługi.Niemniejjednakpodmiotemoddzia-
ływania(np.ocenydopasowaniadostanowi-
skaczyprogramurozwojowego)konkret-