Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Międzydociekaniemimanipulacją.Zaryshistoriizwiązkówpsychologiiibiznesu.
runkudokonalibehawioryści.JohnB.Watson
(1878–1958),azanimprzedewszystkim
EdwardChanceTolman(1886–1959),Clark
LeonardHull(1884–1952)ireprezentujący
następnepokoleniebadaczyBurrhusFrederic
Skinner(1904–1990)zasadniczoprzedefinio-
waliamerykańskąpsychologię,aszybkotak-
żedominującynurtświatowejpsychologii,
takżeUostatecznieskupiłasięonajedynie
nazachowaniu,całkowicieodrzucającba-
daniepsychiki”(ShultziShultz,2008,s.196).
Ślademwspomnianegozwrotu(którywtym
czasieuległpowszechnieznanymmodyfi-
kacjom,czegonajlepszymprzykładembył
neobehawioryzmposkinnerowski,uznający
istnieniezmiennychpośredniczącychmiędzy
bodźcamiśrodowiskaarelacjamijednostki)
pozostajądodziśnatereniezarządzania
Uzachowaniaorganizacyjne”.Jesttosubdy-
scyplinanaukoorganizacjimającastatus
centralnej,podczasgdypsychologia,włącza-
jącwtopsychologiębiznesuczypsychologię
organizacji,traktowanajestzperspektywy
programówakademickiejedukacjimenedże-
rajakopomocnicza.
Równocześniejednaktowłaśniezarzą-
dzaniezachowałonutęnostalgiizaintro-
spekcjonizmem.Nietakdawnopolskinestor
naukozarządzaniuKazimierzZimniewicz
(2014,s.33),autorjednejznielicznychna
polskimrynkuideikrytycznejanalizytej
dziedzinywiedzyipraktyki,wśródbarierin-
tersubiektywnościpoznaniaświataorganiza-
cjiwymieniłfakt,żekorzystasięwtymkon-
tekścieUrównieżzbadańpsychologicznych”.
Wyraźniezasugerował,żejegozdaniem,
dotarcieUdostanówpsychicznych”wgrun-
cierzeczyumożliwiajedynieintrospekcja,
któraUniepoddajesięintersubiektywności”
(Zimniewicz,2014,s.33).Mogądziwićpoglądy
cytowanegoautorajakoUtrącącemyszką”,ale
faktbardzomałejmocypredyktywnejnauk
ozarządzaniu,łączniezrównieżniewielką
przewidywalnościązachowańorganizacyj-
nych,pozostajeproblememjaknajbardziej
realnym.
1.2.2.Analizawskaźników
subiektywnych
psychometrycznepomiary
testowe
Poddrugie,jakjużwspominaliśmyprzyoka-
zjiwzmiankioJamesie,zwrotfunkcjonali-
stycznydałpsychologiiimpulsdorozwoju
zróżnicowanychdrógimetodbadawczych
poza,równieżrespektowanymprzezfunk-
cjonalistów,eksperymentem.Wśródnowych
kierunkówzainteresowaniaznalazłysię
badanianadniemowlętamiidziećmi,któ-
rezapoczątkowałypsychologięrozwojową,
nadosobaminiepełnosprawnymiumysło-
wo,stanowiącejednozeźródełwspółczesnej
psychologiiklinicznej,oraznadzwierzętami,
dziśkontynuowanejakopsychologiaewolu-
cyjna.Taostatniasubdziedzinamazresztą
istotneznaczenietakżedlapsychologiibiz-
nesu,oczympóźniejpokrótcenapiszemy.
Spośródmetodbadawczychzainicjowanych
przezfunkcjonalistówuznanieosóbzajmu-
jącychsiępsychologiąstosowaną,również
skoncentrowanąnabiznesie,zyskałyprzede
wszystkimnarzędzia,którychmożnabyło
użyćnietylkodopracbadawczych,aleteż,
awniektórychwypadkachwyłącznie,do
diagnozy.Należyztejperspektywyoczywi-
ściewymienićobserwacjezachowaniaoraz
metodyfizjologiczneitestowe.Wniniejszym
podrozdzialeskupimysięnatychostatnich.
Psychometria,rozumianajakoteoria
ipraktykastosowaniatestówpsycholo-
gicznych,którejpowstanieprzypisujesię
FracisowiGaltonowi(1822–1911)10,znalazła
porazpierwszyszerszezastosowaniedo
problematykibiznesuw1915r.,oczywiście
naterenieUSA(Hoffman,2004).Nawiasem
mówiąc,psychologiastosowanapodwpły-
wemamerykańskimszybkoprzyjęłasięteż
nastarymkontynencie.Przyuwzględnieniu
ścisłejchronologiipierwszeństwoorganiza-
cyjnewomawianejprzeznasdziedzinie(re-
lacjipsychologiiiszerokorozumianejsfery
10W1884r.Galtonpokazał,posługującsięsłow-
nikiem,żemożliwejestwyróżnienieokreślonychcech
osobowości,któremożnadalejłączyćwgrupy.Takmiała
sięnarodzićpsychometria.