Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ3.ZARYSHISTORIISĄDOWNICTWAPRACY
stwachzaborczych.Międzyinnyminaziemiachbyłegozaboruaustriac-
kiegoistniałysądyprzemysłowewBiałej,KrakowieiLwowie.Sądyprze-
mysłoweihandloweniebyłyjedynymiorganamiorzekającymiwspra-
wachpracowniczychwpoczątkachpolskiejpaństwowości.Nowąinsty-
tucjąpowołanąjużwniepodległejPolscebyłykomisjerozjemcze,które
orzekaływsprawachindywidualnychrobotnikówrolnychnapodstawie
regulacjiozałatwianiuzatargówzbiorowychwrolnictwie14.Orzeczenia
komisjirozjemczychbyłyostateczneiniepodlegałyzaskarżeniu.Tego
rodzajusporypracowniczewrolnictwiebyływięcwyłączonespodkom-
petencjizarównosądówcywilnych,jakipowstałychpóźniejsądówpracy.
Mimożeprawoosądachpracyz1928i1934r.przewidywałoupoważ-
nieniedorozszerzaniakompetencjisądówpracynasporywynikające
zumówopracęwgospodarstwachrolnychlubleśnych,tojednakdo
końcaIIRzeczypospolitejdotegoniedoszło.Sytuacjataspotkałasię
zkrytycznąocenądoktrynyprawapracy15.
Pracenadunifikacjąsądownictwapracyzostałypodjętew1926r.
idoprowadziływkrótkimczasiedoopracowaniaprojekturozporządza-
nia,którystałsięprzedmiotemocenyśrodowiskaprawniczegoisamo-
rząduadwokackiego16.Noweprawoosądachpracyzostałowprowadzo-
nerozporządzeniemzmocąustawyPrezydentaRzeczypospolitejzdnia
22marca1928r.17Wmyślprzepisówrozporządzeniasądypracypowołane
byłydorozstrzyganiasprawcywilnych,wynikającychzestosunkupracy
przemysłowedziałającenaziemiachbyłegozaborupruskiegoorazwspomnianesądyku-
pieckiezostałyprzekształconewsądypracydopieronapodstawierozporządzeniaPre-
zydentaRzeczypospolitejzdnia24października1934r.–Prawoosądachpracy,Dz.U.
Nr95,poz.854zpóźn.zm.
14Komisjerozjemczedorozstrzyganiasporówzbiorowychwrolnictwiezostały
powołanenamocyustawyzdnia1sierpnia1919r.ozałatwianiuzatargówzbiorowych
pomiędzypracodawcamiapracownikamirolnymi,Dz.U.Nr65,poz.394zpóźn.zm.
Zasadniczymzadaniemkomisjirozjemczychbyłowydawanieorzeczeńregulującychwa-
runkipłacyipracywrolnictwie(art.18).Ugodyiorzeczeniakomisjirozjemczychstano-
wiłypodstawędozawieraniaindywidualnychumówopracę.Indywidualneumowy
opracęzawierającewarunkimniejkorzystnedlapracownikabyłynieważne.Wraziepo-
wstaniazatargumiędzystronamiumowy,wynikłegonatleniedotrzymaniaugodylub
niewykonaniaorzeczenia,każdazestronmogłaprzekazaćspórdorozpatrzeniakomisji
rozjemczej(art.19).Zczasemjurysdykcjąkomisjirozjemczychobjętosporymiędzydo-
zorcamiawłaścicielamidomów.KomisjedziałałytakżenaziemiachKrólestwaKongre-
sowegoidoczasówunifikacjisądownictwapracybyłynatychterenachwłaściwiejedy-
nymiinstytucjamirozstrzygającymiindywidualnesporyzzakresuprawapracy.
15A.Raczyński,Polskieprawopracy,Warszawa1930,s.304in.;M.Święcicki,Insty-
tucjepolskiegoprawapracywlatach1918–1939,Warszawa1960,s.261.
16T.J.Kotliński,Polskiesądownictwopracywokresiemiędzywojennym,StudiazDziejów
PaństwaiPrawaPolskiego2010,t.13,s.169.
17RozporządzeniePrezydentaRzeczypospolitejzdnia22marca1928r.osądach
pracy,Dz.U.Nr37,poz.350.
65
