Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
budzącegointelektualnydystans,awręczodrazę,
spychałogozkoleinaperyferiazainteresowań
naukowych.Wcześniejszeźródła,któredowodziły
rzeczywistejegzystencjiupiorów,uznajesięzaprzejaw
obskurantyzmu–najlepszymtegoprzykłademjestlos
osiemnastowiecznych
NowychAten
Benedykta
Chmielowskiego,rzadkotraktowanychbezironii
iznależnąimbadawcząuwagą.Ogólnespojrzenie
nazebranymateriałźródłowyprowadzidowniosku,
żewiarawupiorybyłapowszechnawRzeczpospolitej
inaziemiachporozbiorowych.Więcejnawet:dotyczyła
zdecydowanejwiększościmieszkańców,alewiększości
nawielupoziomachwykluczonej–acowtymmiejscu
najistotniejsze:wykluczonejztworzenia„wielkiej
historii”,pozostawianiaśladów,którezostałyby
dostrzeżonewsyntetycznymujęciudziejów.Inie
chodzitutylkoo„masychłopskie”,dlaktórych
upioryzmbyłsprawątakoczywistą,żeniedowiarków
uznawałyzaniespełnarozumu.Wupiorywierzyliteż
duchowni,natylemocno,żewpołowieXVIIIwiekustali
sięchoćbycelempoetyckiejpolemikiElżbiety
Drużbackiej.Problemyzniespokojnymiumarłyminie
byłycechąwyłączniespołecznościwiejskichbądź
peryferyjnych,taksamodotyczyłynajważniejszych
ośrodkówmiejskich.Niedasięzatemjednoznacznie
zdefiniowaćogółuludziwierzącychwupiory.
Rozpoznawanietejzbiorowościjedyniewkategoriach
społecznychiklasowych(„chłopi”,„warstwy
podporządkowane”,„społeczeństwopreindustrialne”),
niewspominającoetnicznychczywyznaniowych,
prowadziłobydokolejnychwykluczeń.JanBohomolec,
autornajważniejszejantyupiorycznejrozprawy
(pierwszyrazwydanejw1772roku),takodpowiedział
napytanieoegzystencjęupiorów:„Odpowiedź
natopytaniejakjesttrudna,takniebezpieczna.Jeśli
powiem,żesą,uczonychzaostrzępióra.Jeślipowiem,
