Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
27
państwawizbieposelskiéjpruskiegosejmu.ChodziłoozniżeniecenyDzien-
nikówurzędowychPoznańskich,przezsejmuprzedniouchwalone,aprzezpana
ministrajeszczeniewykonane.Zabrawszygłoswtymprzedmiocieidotknąwszy
pobieżniekwestyizniżeniaceny,wtesłowasięodezwałem21:
nMuszęprzytéjokoliczności,innegojeszczeważnegodotknąćpunktu.Jeżeli
jużrazmasiępłacićowąpodwyższonącenęzaDziennikiurzędowewdwóch
wydawanejęzykach,sądzę,żepodkażdymwzględemżądaćbysięprzynajmniéj
godziło,ażebyjedenztychjęzyków,tojesttaknazwanypolski,niecozrozumial-
szymbyłniżdotychczas.ZarzuttenrozciągamwdużéjczęściinaZbiórpraw,
naDziennikipowiatoweiwogólenawszystkieurzędoweogłoszeniawpolskim
języku.Ktoponiemieckunierozumie,tenteżrzadkokiedyztéjpolszczyzny
mądrybędzie.(Śmiech).Wnajlepszymraziejesttogmatwaninaniesłychanych
składni,barbaryzmów,świeżowynalezionychwyrazów,słowemcałkiemnowo
utworzonyjęzyk;zdarzająsięzaśipróżnewszelakiegosensuzestawieniawyra-
zów,istneniedorzecznościśmiechutylkowarte.Spotkałemsiętéżizmiejscami,
którewteksciepolskimcośwprostprzeciwnegotekstowiniemieckiemuwyraża-
łyalboprzynajmniejwyrażaćsięzdawały.Ostregotegosąduniewypowiadam
lekkomyślnie.Miałemprzedlaty||7||niepospolitącierpliwośćwertowaniacałych
rocznikówZbioruprawicałychstosówDziennikówurzędowychwpolskimteks-
cie,iprzyszedłemdoprzekonania,żebezpomocytekstuniemieckiegobardzo
trudnoaczęstocałkiemniesposóbjasnegopowziąćwyobrażeniaotémcowusta-
wachirozporządzeniachwłaściwiezawarte.Rozumiem,żenaprawatakwielkie-
gozłegozarównoleżywinteresiekrólewskiegorządu.Pytambowiemkażdego
bezstronnego,czysięprzyczynićmożedopowagirządu,jeżelitegorodzajudo-
kumenta,jaknp.królewskaodprawasejmowaprowincjonalnazrokuzeszłego,
którąmamtupodrękątakjakjąwjedynéjpolskiéjgazecieW.Ks.Poznańskiego
polskimmieszkańcomogłoszono,dokumentawkrólewskiémwydawaneimie-
niuipodpisywszystkichministrównoszące,polskiéjludnościpodawanebywają
wjęzykuzupełniebarbarzyńskim,powiększéjczęściniezrozumiałym,anieraz
-niebierzciemitego,Panowie,zazłe-wprostśmiesznym.Wiemozbieraczach
humorystycznychciekawości,którzysejmowątęodprawęwpolskimtekscie,
jakoszacownynabytekdozbiorówswoichwcielićpospieszyli.Sądzę,żekrótka
wzmiankaobecnanietylkojestdopełnieniemobowiązkunaprzeciwmocodaw-
commoim,alenawetprzysługąoddanąpanuministrowisprawwewnętrznych,
któremuzapewneobcymjestjęzykpolski”.[…]
Możeżktóśzrzecząobznajomiony,wdobréjwierzeutrzymywać,ażebyję-
zykpolski,znaturyswojéjtakgiętkiibogaty,językwktórymnastokilkadziesiąt
jużlatprzedpowstaniemmonarchiipruskiéjwydawanorozliczneprawawszyst-
kichgałęzizarząduwielkiegopaństwadotyczące;wktórymprzezlatkilkaset
21StenographischeBerichte.HausderAbgeordneten.[…]am12.Marz1857.,pag.462[przy-
pisautora].
