Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Gawęcki(red.),
Ż
ywieniecz
ł
owieka.Podstawynaukio
Ż
ywieniu,Warszawa2010
ISBN978-83-01-16320-4,©byWNPWN2010
jachrozwijającychsięudziałposzczególnychskładnikówjestnastępujący:10%
energiizbiałka(wtymprawie90%zproduktówroślinnych),15%ztłuszczów
i75%energiizwęglowodanów.
Odsetekenergiipochodzącejztłuszczuwahasięod7–9%wRuandzie,Kam-
bodżyczyBangladeszu,doponad40%wHolandii,Austrii,Francji,Szwajcarii,
Belgii,LuksemburguiDanii.
NapoczątkuXXIwiekuogólnarocznaprodukcjatłuszczówjadalnych
wynosiłaponad140mlnton,agłównymichźródłembyłyolejesojowyipalmowy
(łącznieponad50mlnton),następniemasłoiinnetłuszczezwierzęce(ponad
30mlnton)orazoleje:rzepakowy,słonecznikowy,arachidowy,znasionbawełny,
palmykokosowej,oliwekitp.
Napodstawieanalizyjednegotylkowskaźnikawyżywieniaświata,jakimjest
energiapożywienia,możnadojśćdowniosku,żerozwiązaniedylematupra-
widłowegoisprawiedliwego(lubchociażbysprawiedliwszego)zaspokojenia
potrzebludnościświataniejestiniebędziełatwe.Aprzecieżżywnośćtonie
tylkozawartawniejenergiaczybiałko,alekilkadziesiątskładnikówpokarmo-
wych,którychrola,metabolizmizapotrzebowaniesąbardzozróżnicowane.
Jestrzecząwyjątkowodramatyczną,żegdyconajmniej1/3ludnościświata
chorujezprzejedzenia(spożywaponad3500kcalnadobęiosobę)lubzwadli-
wegoodżywianiasię(np.znadmiarutłuszczówicukrów),tojednocześnietyleż
samocierpigłódenergetyczny(spożywaponiżej2500kcal/osobę/dobę)lub„głód
utajony”.Corokuumierazgłoduod13do18milionówludzi(codzieńśrednio
około75tys.),awkażdejminuciebliskotrzydzieściparęosób,wtymwiększość
(około18)todzieciponiżej5lat.Wprawdzieprzewidujesię,żeodsetekmałych
dzieciomałejmasieciałabędziestopniowomaleć,alebezwzględnewartości
będąutrzymywaćsięnapoziomieokoło200milionów(wtymnajwięcejwAzji
iAfryce,gdzieśmiertelnośćdzieciponiżej5latna1000zdrowychurodzeńwynosi
około200,podczasgdywkrajachrozwiniętychnieprzekracza20).
„Głódutajony”,zwanyinaczejgłodemukrytym,tylkowprzypadkujodu,
żelazaiwitaminyAdotyczyponad2miliardówludzinaświecie,główniezrozwi-
jającychsiękrajówAfrykiiAzji.Mimowieluprogramów(realizowanychm.in.
zinicjatywyFAO,WHO,UNICEF)mającychnacelueliminacjęlubprzynaj-
mniejograniczenietegozjawiska(przezurozmaiconądietę,suplementacjędiety,
fortyfikacjęproduktówżywnościowych–np.jodowaniesoli),uproguXXIwieku
nadalutrzymywałsięwysokipoziomukrytegogłodu,oczymświadcząponiższe
dane:
¡
ponad13%populacjiświatadotykaniedobórjoduprzejawiającysięwolem
endemicznym;
¡
subkliniczneniedoborywitaminyAstwierdzasięu10–20%dzieciwkrajach
środkowejAfrykiiniektórychkrajachpołudniowejAzji;
¡
anemięwywołanąniedoboremżelazamacodrugaciężarnakobietawkrajach
południowejAzjii25–50%ciężarnychkobietwkrajachśrodkowejipołudnio-
wejAfryki.
39
