Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.2.Rodzajewstrząsuiichpatomechanizm
Wpraktyceklinicznejwyróżniasięnastępującepodstawowerodzajewstrząsu:
.
wstrząshipowolemiczny,któryjestnastępstwemzmniejszeniaobjętościkrążącejkrwi
zutratąkrwinekczerwonych,osocza,płynupozakomórkowegolubkombinacjiutraty
wymienionychskładników;
.
wstrząskardiogenny,którywynikazezmniejszonejperfuzjiobwodowejspowodowanej
niewydolnościąsercajakopompyssąco-tłoczącej;możebyćnastępstwemzawałumięśnia
sercowego,stłuczenia,zranienialubzaburzeńrytmuserca;
.
wstrząsdystrybucyjny,któryspowodowanyjestrozległymizmianaminapięciawnaczy-
niachkrwionośnych,prowadzącymidozaburzeńperfuzjitkanekprzynormalnejobjętości
krążącejkrwi;wyróżniasięnastępująceodmianytegorodzajuwstrząsu:
–
wstrząsseptyczny,wktórymuwolnionetoksynyorazprozapalnemediatoryprowadzą
doporażenianaczyńobwodowych;tęodmianęwstrząsuobserwujesięzwyklewpóź-
niejszymokresieodurazuuchorychzpowikłaniamiinfekcyjnymi,
–
wstrząsanaflaktyczny,wktórymczynnikuczulającyprowadzidociężkichzaburzeń
perfuzjitkankowej,
–
wstrząsneurogennyzpatologicznymposzerzeniemłożyskanaczyniowegowystę-
pującymprzyuszkodzeniurdzeniakręgowegoztowarzyszącąbradykardią,suchością,
uciepleniemizaróżowieniemskóry;
.
wstrząszaporowy,któryjestwynikiemnagłegozatrzymaniapracysercawtakichstanach
jak:zatortętnicypłucnej,tamponadaserca,odmaprężnaopłucnej;
.
wstrząsurazowy(traumaticshock).
Związekmiędzyurazemastanemwstrząsuzauważonodośćdawnowczasachwojen.Wokresie
IiIIwojnyświatowejobserwowanoróżnicewprzebieguwstrząsuwynikającegozkrwotoku
orazwstrząsuwywołanegociężkimiranamiizamkniętymiobrażeniamiciała.WtokuIwojny
światowejuważano,żeprzyczynątegostanujestjakaśtajemniczaHtoksyna”pochodzącazmar-
twiczychtkanek.Wpóźniejszychlatachwskazywanonaciężkąhipowolemięidefcytelemen-
tówmorfotycznychkrwi.DoświadczeniakonfliktuwojennegowWietnamiewykazałyjednak,że
około3tys.młodychżołnierzyzmarłowterminieodległymodurazu,mimoprawidłowoprowa-
dzonejterapiizwalczającejhipowolemięorazwłaściwegoleczeniaoperacyjnego;zatemśmierć
pourazieczęstobyłaspowodowananietylkosamąhipowolemią.Dowiedziono,żewwielu
przypadkachkaskadazmianpatofzjologicznychsprzyjałarozwojowistanówpatologicznych,takich
jak:ostraniewydolnośćoddechowa(acuterespiratorydistresssyndrome,ARDS)czyzespółdys-
funkcjiwielonarządowej(multipleorgandysfunctionsyndrome,MODS),któreczęstoprowadziłydo
śmierciofarciężkichurazówwczasieodległymodpierwotnegourazu.Wskazywano,żegłówne
wyjścioweczynnikiprzyczyniającesiędorozwojuwyżejwymienionychstanówto:masywny
krwotokskutkującyzaburzonąperfuzją,współistniejącyzciężkimizłamaniami,uszkodzeniami
tkanekmiękkich,uszkodzeniemdrógoddechowychipłuc,tamponadąsercaiodmąprężną,
ciężkimuszkodzeniemrdzeniakręgowegoiposocznicą.
Próbowanozidentyfkowaćczynnikiinicjująceinasilającespiralęzmianprowadzącychostatecznie
dorozwojuwstrząsuurazowego.Elementemsprawczymmogąbyćendogenneczynnikimoleku-
larne,któresąuwalnianeprzezobumierającekomórkigospodarza,inicjującgroźnąreakcjęzapalną.
80
5.WSTRZĄSURAZOWY
