Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kolejnymproblememjestmechanizmurazu.Podczasgdywrozwojuwiększościchoróbmię-
dzyzadziałaniemczynnikasprawczegoarozwojempełnoobjawowejchorobymijajągodziny
czydni(chorobyinfekcyjne),miesiące(nowotwory)bądźlata(chorobysercowo-naczyniowe),
wprzypadkuciężkichurazówczynniksprawczyjestjednoczesnyzrozwojemchoroby.Braktu
widocznegookresuHinkubacji”liczonegowtymwypadkuwmilisekundach.Cowięcej,trudno
zdefniowaćpełnoobjawowyciężkiuraz.Pełnespektrumobjawówjestdynamiczneizmienne
wczasie,ponieważmożeonprzebiegaćjakośmierćwchwilizdarzenia,wiązaćsięzrozwojem
wstrząsukrwotocznegowtrakcietransportuczyniewydolnościąwielonarządowąisepsąjuż
wtrakciepoczątkowoudanegoleczenia.Trudnorównieżwskazaćkoniecchorobyzwiązanej
zciężkimurazem,ponieważpacjencidługojeszczeborykająsięznastępstwamileczenia,alatami
przechodząrehabilitację,bywrócićdostanusprzedwypadku.
Ciężkiurazwydajesięschorzeniemdośćlosowym.Niemniej,mimoincydentalnościwypadku,można
goprzewidzieć,aobrażeniaciała–zdefniować,sklasyfkowaćiprzygotowaćsiędoichleczenia.
Jakuporządkowaćnieprzewidywalność?Zgodniezprawamifzykikażdaakcjawiążesięzreakcją,
askutekpodpostaciąurazumajakąśmożliwądozdefniowaniaprzyczynę.Urazymogąpowstawać
wnastępstwiezdarzeńlosowych,takichjakwypadkidrogowe,lubzdarzeńintencjonalnychwro-
dzajunapaścizużyciemostregonarzędziaczyupadkujakorezultatupróbysamobójczej.Możemy
jedzielićbinarnienaśmiertelneite,wktórychpacjentprzeżywadoprzybyciazespołuratownictwa
medycznego,transportudocentrumurazowego,operacjiitp.Urazymożemydzielić,stosując
punktoweskaleciężkościlubwskazującczynniksprawczy,takijakenergiakinetyczna(upadek,
wypadekdrogowy),prądelektryczny,niskabądźwysokatemperatura.Przyczymnaturauszka-
dzającejsiłyfzycznejmożebyćmieszana.Urazymożemyrównieżdzielićwedługmiejscazda
-
rzenianate,którychdoznanowdomu,wmiejscupracyczypodczasrekreacji(urazysportowe).
Niezależnieodtego,jakipodziałprzyjmiemy,niewyczerpieonwpełnitematu,jakkolwiekpozwoli
namwpewnymzakresiezdefniowaćiskategoryzowaćuraz.
Wniosek
UWypadkimogąsięzdarzyć,aleurazymożnakontrolować”–CharlesDiMaggio.
1.3.Epidemiologiaurazówzpunktuwidzeniaszpitalnegooddziału
ratunkowego
Zanimprzedstawimyszczegółowąstatystykęnajczęstszychtypówurazów,wartoprzyjrzećsię
całościobrazu.Wtabeli1.3zestawionoprzyczynyzgłoszeńpacjentównaoddziałyratunkowe
w2014r.wStanachZjednoczonychzpowoduurazówizatruć,wtabeli1.4–zgłaszalność
zależnieodwieku,awtabeli1.5–częściciałaobjęteurazem.
Zgłoszeniazwiązanezurazemciałastanowiłyokoło30%wszystkichwizytnaoddziałachratunko-
wychwUSA.Oczywiściedanetebędąodbiegaćniecoodwarunkówpolskich,jednakzewzględu
naujednolicenieiogromnąliczbęprzypadków(ponad42mlnzdarzeń)wartojeprzeanalizować,
6
1.EPIDEMIOLOGIACIĘŻKICHURAZÓWCIAŁA
