Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
icechująsięwyższąśmiertelnością.40–50%utonięćudorosłychzdarzasięupacjentówpod
wpływemalkoholu.53%śmiertelnychwypadkówsamochodowychdotyczyłonietrzeźwych
kierowców(mającychponad0,1‰alkoholuwekrwi),astężeniealkoholuwyższeokażde
0,2‰podwajaryzykozgonuwraziewypadku.
1.10.Ciężkieurazy.Politrauma
Wceluoszacowaniarozległościobrażeńikwalifkacjiciężkościurazukoniecznejestposługiwanie
sięodpowiednimiskalami.Skaleanatomicznepozwalająnaocenęstopniauszkodzeniapo-
szczególnychukładówlubnarządów.Wskalachtychbranesąpoduwagęobrażeniaogólneoraz
sześciuokolicciała:I–głowyiszyi;II–twarzyitwarzoczaszki;III–klatkipiersiowej;IV–brzucha;
V–miednicyikończyn(zwyróżnieniemwramachnarządówruchu–kręgosłupairdzenia
kręgowego);VI–powłokiskórnej.WgrupietejnależywymienićskalęAbbreviatedInjuryScale–
InjurySeverityScore(AIS–ISS),skróconąskalęobrażeńAISorazwskaźnikciężkościobrażeńISS–
modyfkacjęAIS.Tadrugaskalajestobecnienajczęściejstosowanąwwieluośrodkachnacałym
świecie,zewzględunamożliwośćdokonaniazajejpomocącharakterystykiróżniącychsięanato-
micznieuszkodzeńciała.WynikiskaliAISpozostająwścisłymzwiązkuzryzykiemśmiertelności.
Obrażeniawposzczególnychobszarachocenianesąwedług6-punktowejskali,gdzie1oznacza
obrażeniadrobne,2–umiarkowane,3–poważne,4–bardzopoważne,5–krytyczne,6–gro-
żącezgonem.WAISnajwyższakategoriaoznaczaobrażeniaprowadzącewsposóbnieuchronny
dozgonuchorego,niezależnieodpodjętychdziałań.ZkoleiskalęISStworzysumakwadratów
wartościAISwtrzechnajciężejuszkodzonychokolicachciaławprzypadkustarszychwersjiskali
lubkwadratytrzechnajwyższychwartościAISdlauszkodzeńnarządowych,niezależnieodokolicy
ciaławprzypadkuskaliNISS(NewInjurySeverityScore),tj.najnowszejmodyfkacjiISS.Najwyższa
możliwawartośćISSiNISSto75punktów,przyczymtakąpunktacjęmogąotrzymaćrównież
poszkodowani,którychocenionowedługAISna6punktówwdowolnejkategorii.Poziomśmier-
telnościrośniewrazzliczbąuzyskanychpunktóworazwiekiem(ryc.1.4).
WEuropieczęstośćciężkich,mnogichobrażeńciała(ISS>15)wynosizależnieodregionu
25–52przypadkówna100tys.ludnościnarok.Napotrzebyanalizyprzypadkówurazów,wtym
mnogichobrażeńciała(MOC),powstałaTraumaAuditandResearchNetwork(TARN)–sieć
obejmującaponad50%centrówurazowychwEuropieZachodniej.Danezgromadzonewlatach
1989–2007dokładnieanalizowano.Abyzebranymateriałobejmowałreprezentatywnągrupęura-
zów,dalszejoceniepoddanopacjentów,którzynaskutekdoznanegourazuwymagalihospitalizacji
trwającejconajmniej3dni,lubprzypadki,gdypodczashospitalizacjidoszłodozgonunaskutek
urazu.Zanalizywyłączonopacjentówznieskomplikowanymizłamaniamiszyjkikościudowej
orazhospitalizowanychzpowoduzłamańzamkniętychkościdługich.Wbadaniuanalizowano
162365przypadkówurazówwymagającychhospitalizacji.Danestatystyczneprzedstawiono
wtabeli1.9.WiększośćanalizowanychurazówocenionowskaliISSna9–10punktów,aza
kryteriumciężkich,mnogichobrażeńciałaprzyjętoISS>17punktów(26514przypadków).
Zdanychwynika,żeokoło16%przypadkówurazowychstanowiłymnogieobrażeniaciała,
aśredniawartośćISSdlatejgrupywyniosła25punktów.Większośćpacjentówstanowilimęż-
czyźni(50–78%zależnieodwieku)poszkodowaniwwypadkachdrogowych(66–82%zależnie
odwieku).Dlaporównania,urazypenetrującestanowiłyzaledwie2,4%.Śmiertelnośćśrednio
1.10.CIĘŻKIEURAZY
.POLITRAUMA
19
