Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
70
Podstawoweprocesyjednostkowe
zewzrostemtemperaturypraktyczniesięniezmienia(NaCl)lubnawetmaleje.Naprzy-
kładmetylocelulozarozpuszczasięlepiejwniższychtemperaturach.Wtemperaturze
wyższejniż50DC,naskutekzmniejszeniahydratacji,następujejejwytrącenie.Poozię-
bieniuroztworuuzyskujesięponownerozpuszczenie.Dlategoroztworymetylocelulozy
(koloidalne,tzw.kleiki)sporządzasię,umieszczającjenapewienczaswtemperaturze
4DC(patrzstr.120).
Soleuwodnionerozpuszczająsięlepiejniżbezwodne,jednakwrazzewzrostemtem-
peraturyuwodnionecząsteczkitracąwodękrystalizacyjnąiwkonsekwencjipowyżej
pewnejtemperaturyichrozpuszczalnośćmożemaleć(np.Na2SO4×10H2O).
Ciekawezjawiskomożnazaobserwowaćnaprzykładziemieszaninwodyifenolu,
gdyżwtymprzypadkuotrzymujesięwtemperaturzepokojowejroztworyfenoluwwo-
dzieostężeniudo8%lubpowyżej72%,natomiastwzakresiestężeń8-72%pozmiesza-
niuobuskładnikówpowstałyukładzawszerozdzielasięnadwiewarstwy,zktórych
dolnazawiera72%fenolui28%wody,agórna-8%fenolui92%wody.Dopierowtem-
peraturze66DC(tzw.krytycznatemperaturamieszania)tworzysięmieszaninahomo-
genna.Przyzawartościfenolupowyżej95%roztwórprzechodziwpostaćkrystaliczną.
Wlecznictwiezastosowanieznalazł2%roztwórfenoluwwodzie(Aquaphenolata,pierw-
szyantyseptyk)orazroztwórzawierający89-92%fenolu,znanypodnazwąPhenolum
liquefactum.
Zarównozewzględówtechnologicznych,jakibiofarmaceutycznych,rozpuszczal-
nośćsubstancjileczniczejmusibyćuwzględnionapodczasopracowywaniapostacileku.
Najprostszysposóbwyznaczaniarozpuszczalnościpoleganaumieszczeniunadmiaru
substancjiwrozpuszczalniku,wytrząsaniumieszaninywodpowiedniejtemperaturze
doustaleniarównowagi(zwykleod6do24godzin),odsączeniunierozpuszczonej
substancjiioznaczeniustężeniasubstancjiwroztworze.
4.2.4.
Szybkośćrozpuszczania
Zdolnośćprzechodzeniasubstancjistałejdoroztworujestcharakteryzowananietylko
przezwartośćrozpuszczalności,aletakżeprzezszybkośćrozpuszczania.Różnicętych
parametrówobrazujerycina4.2.Szybkośćrozpuszczaniaopisujekinetykętegoproce-
su,aokreślasięjakostosunekzmianystężeniasubstancjirozpuszczanejwroztworze
doczasu,wktórymtazmianazachodzi:
V
gdzie:
V-szybkośćrozpuszczania,
C-stężeniesubstancjiwroztworze,
t-czas.