Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
REWOLUCJABOLSZEWICKAIJEJNASTĘPSTWA
17
1918r.podpisanowBrześciupokój,któryoznaczałotwarcieogromnychobsza-
rówodBałtykudoMorzaCzarnegodlaekspansjiniemieckiejiaustro-węgierskiej
wramachplanuzwanegoMitteleuropa.Rosjazostałaodepchniętanawschódna
terenyzajmowanewpołowieXVIIw.OkupowaneprzezNiemcyFinlandia,Estonia,
Łotwa,Litwa,KongresówkaiBiałoruśmiaływejśćwsferęwpływówniemieckich,
aUkraina-austro-węgierskich.Traktatbrzeski,oddającyUkrainieChełmszczyz-
nę,byłkatastrofądlasprawypolskiej.Kwestiępolskąuznanotamzasprawę
wewnątrzniemiecką.NaznakprotestuRadaRegencyjnaogłosiłaspecjalneorędzie,
nazywającukładrozbioremPolski,apremierKucharzewskiustąpiłzestanowiska.
NawieśćowarunkachpokojubrzeskiegoPolskiKorpusPosiłkowygen.Hallera
wypowiedziałposłuszeństwoAustriiiprzedarłsiępodRarańcząnaWołyniuprzez
front,bypołączyćsięzwojskamiIIKorpusuPolskiegowyłonionegozarmiirosyj-
skiej.11V1918r.połączonesiłypolskiestoczyłyprzegranąbitwępodKaniowem
izostałyprzezNiemcówrozbrojoneiinternowane.Choćmilitarniebezznaczenia,
bitwapodKaniowemmiałasenssymboliczny,gdyżbyłapierwsząpróbąwspół-
działaniasiłpolskichwalczącychdotądpoprzeciwnychstronach.WmajuNiemcy
rozwiązaliteżIKorpusPolski,stacjonującywBobrujskunaBiałorusi,którybro-
niłPolakówprzedprześladowaniamibolszewickimi.Wczerwcurozbrojonyteż
zostałIIIKorpus,nękanyprzezpartyzantkęukraińską.Bolszewickiwódznaczelny
Krylenkorozkazałchwytaćpolskichżołnierzyi„wrazieoporu”rozstrzeliwaćna
miejscu.Żołnierzepolscy,którzyuniknęliujęcianaUkrainie,przeszliprzezrewo-
lucyjnąRosjęnapółnoc,przezMurmańsk,astamtądprzedostawalisiędoFrancji.
Drogętęprzebyłteżgen.Haller,którywpołowielipca1918r.stanąłnaczele
armiipolskiejweFrancji.
NaZachodzie.Wobecumiędzynarodowieniasprawypolskiejprzezstrony
najbardziejzainteresowane-NiemcyiRosję-głoswtejkwestiizaczęlizabie-
raćprzywódcyzachodni.NiechętnynaogółPolscepremierbrytyjskiDavidLloyd
Georgeoświadczył5I1918r.,żeniepodległaPolskastanowi„koniecznośćdla
bytuEuropyZachodniej”.8I1918r.prezydentUSAWilsonwygłosiłsłynne
14-punktoweorędzie.Jegopunkt13stwierdzał:„Powinnobyćstworzoneniepod-
ległepaństwopolskie,którewinnoobejmowaćziemiezamieszkaneprzezludność
bezsprzeczniepolską,miećzapewnionywolnyibezpiecznydostępdomorza;
jegoniezawisłośćpolitycznaicałośćterytorialnawinnabyćzagwarantowanaukła-
demmiędzynarodowym”.Wagategooświadczeniabyłatymwiększa,żeudział
StanówZjednoczonychwwojniemógłprzesądzićojejwyniku.Nawiosnę1918r.
zainteresowaniePolskąnaZachodziezmalało.Utraciwszysojusznikarosyjskiego
państwaEntentyprowadziłytajnerokowaniazAustro-Węgrami,ofiarującimzie-
miepolskiesprzed1772r.wzamianzawystąpieniezsojuszuzNiemcami.Roz-
mowyteutknęły,3VI1918r.rządypaństwEntentyponownieopowiedziałysię
zaniepodległościąPolski.
WRosji.GroźbadlaniepodległościPolskinarastałatymczasemwrozkłada-
nejrewolucyjnymbezprawiemRosji.Wstyczniu1918r.władzebolszewickie
podporządkowałyKomisjęLikwidacyjnąspecjalnemuKomisariatowiPolskiemu
RadyKomisarzyzJulianemLeńskim-Leszczyńskimnaczele.SDKPiLcorazostrzej
