Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SYTUACJANAZIEMIACHPOLSKICHWPAŹDZIERNIKUILISTOPADZIE1918R.
19
wików.WrazzesłabnięciemokupantówRadaRegencyjnatraciłamonopolwładzy
wKrólestwie.3XIrządŚwierzyńskiegopodjąłdesperackąpróbęstworzeniarządu
narodowegoopartegonaszerszejpodstawie.RokowaniazludowcamiiPPSnie
dałyjednakrezultatu.
Wzaborzepruskim.Ostatniemiesiącewojnyprzyniosłyożywieniewśródpol-
skichkółniepodległościowychwzaborzepruskim.Wlutym1918r.powstała
POWzaborupruskiego,awlipcu-CentralnyKomitetObywatelski,działający
wporozumieniuzparyskimKNP.Wpaździernikuzhasłempełnejniepodległości
PolskiwystąpiliwparlamencieniemieckimWładysławSeydaiWojciechKorfanty.
CKOwyłoniłspecjalnykomitetwykonawczyzksiędzemStanisławemAdamskim
naczele.10XI1918r.komitetujawniłsięjakoNaczelnaRadaLudowa.
WGalicji.JeszczeszybciejzmieniałasięsytuacjawGalicji.16X1918r.cesarz
austriackiKarolIproklamowałprzekształceniemonarchiiwzwiązekniezależnych
państw.19XpowołanodożyciapolskąRadęNarodowąKsięstwaCieszyńskiego.
28XpowstaławKrakowiePolskaKomisjaLikwidacyjnazudziałemwszystkich
wpływowychpartiigalicyjskichzwyjątkiemkonserwatystów.Przewodniczącym
PKL,któraogłosiłasię„tymczasowymrządemdzielnicowym”,zostałprzywódca
PSL„Piast”Witos.30XczłonkowiePOW,legioniściimłodzieżpoddowództwem
płk.BolesławaRojiusunęlizKrakowazałogęaustriacką,awnastępnychdniach
garnizonyaustriackierozbrojonotakżewinnychmiastachgalicyjskich.WeLwo-
wiewycofującysięAustriacyoddaliwładzęKomitetowiWojskowemuUkraińców,
którzystanowiliwmieściemniejszość.Polskawiększośćmiasta,wtymtakże
ochotnicyspośródmłodzieży(Orlętalwowskie),chwyciłazabroń,wypierając
Ukraińców.WalkioLwówrozpoczęływojnępolsko-ukraińskąwtymrejonie.
RewolucjawEuropieŚrodkowej.Wydarzeniaeuropejskietoczyłysięcoraz
szybciej.Rewolucyjnyferment,podobnydotego,któryzmiótłcaratiRządTym-
czasowy,opanowywałNiemcyiAustro-Węgry.ProgramniemieckiegoZwiązku
„Spartakus”zbliżonybyłdohasełrewolucjibolszewickiej.Wpaździernikuprzez
Niemcyprzeszłafalastrajków,3XIwybuchłowKiloniipowstaniemarynarzy,6XI
rewolucjaogarnęłaHamburg,anazajutrzproklamowanoBawarskąRepublikęRad.
9XIrewolucjawybuchławBerlinie.28XstrajkgeneralnysparaliżowałWiedeń.
TegosamegodniaodCesarstwaodłączyłasięCzechosłowacja,anazajutrzChor-
waciiSłoweńcypołączylisięzSerbami.30XwładzęwWiedniuprzejąłrepubli-
kańskirządsocjalistyczny.WkrótcewładzęwBudapeszcieobjąłrepublikański
rządnarodowy.Potęgapaństwcentralnychrozpadłasięodśrodka.
Odkońcapaździernikatakżenaziemiachpolskichnarastałynastrojerewo-
lucyjne.Trudnasytuacjażywnościowa,bezrobocieipaskarstwopowodowały,
żemasychłopskieorazrobotniczecorazwyraźniejulegałyemocjomirewolu-
cyjnejagitacji.Naziemiepolskiezaczęlinapływaćzdemobilizowaniżołnierze
iuchodźcy,którzyprzywozilizesobądoświadczeniarewolucjirosyjskiej.5XI
powstaławLubliniepierwszaRadaDelegatów.Nazajutrzradykalniprzywódcy
chłopscyzorganizowalirewolucyjnąRepublikęTarnobrzeską.Wradachście-
rałysięwpływylewicyniepodległościowej,głoszącejsocjalizmparlamentarny
wramachdemokratycznegopaństwapolskiego,zlewicąrewolucyjną,dążącądo
