Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
PROBLEMYIKONFLIKTY(1921-1923)
(452tys.),Lwów(219tys.),Kraków(184tys.),Poznań(169tys.),Wilno(129tys.),
LubliniBydgoszcz.Zacofaniegospodarczeziempolskichznajdowałowyraz
wstrukturzezawodowejludności.Zrolnictważyłookoło65%obywatelikraju,
zgórnictwaiprzemysłu-17%,handluiubezpieczeń-6%,administracji-4%,
transportu-3%,azinnychdziałówgospodarki-5%.
Strukturagospodarcza.Zewzględunaogromnedysproporcjewpoziomie
rozwojugospodarczegoziempolskichkapitalizmpolskinazywanoczasemkapi-
talizmemwyspowym.Dobrzerozwiniętyprzemysłznajdowałsięwokręguwar-
szawskim,łódzkimiwZagłębiuDąbrowskimnatereniedawnejKongresówki.
KresyWschodnieprawiewogóleniemiaływiększegoprzemysłu.Dominująca
tugospodarkarolnabyłamałowydajna,arynkilokalne-bardzosłabe.WGalicji
istniałyniewielkieośrodkiprzemysłu:ZagłębieKrakowskieigórniczyokręgkoło
Lwowa,pozatymjednakgospodarkadawnegozaboruaustriackiegobyłazaco-
fanaiprzeludniona.Wbyłymzaborzepruskimznajdowałsięgłównyośrodek
przemysłowyPolski-GórnyŚląsk,któregokopalnie,hutyizakładyprzetwórcze
stanowiływyspęprzemysłuwielkokapitalistycznego.WWielkopolsceinaPomo-
rzuniebyłowieluzakładówprzemysłowych,jednakwysokipoziomrolnictwatych
regionówokreślałdużąchłonnośćichrynkuwewnętrznego.
Takwielkiezróżnicowaniegospodarczeziempolskichwynikałozfaktu,
żeprzezcałyokresrozbiorów,gdygdzieindziejtworzonozrębynowoczesnej
gospodarki,ziemiepolskieznajdowałysiępodwpływemtendencjirozwojowych
poszczególnychpaństwzaborczych.Wrezultaciewymianamiędzyzaboramisię-
gałazaledwieparuprocentichprodukcji,większośćzaśwytwórczościtrafiałana
rynkizaborczychmetropolii.Gdyw1918r.zacząłsiękształtowaćnowyrynek
ogólnopolski,całaprodukcjanaziemiachpolskichmusiałazacząćsiędostosowy-
waćdopotrzebpaństwawnowychgranicach.Byłtoprocestrudnyidługotrwały,
apolegającywzasadzienaregresieregionówwyżejpostawionychipowolnym
awansieterenównajbardziejzacofanych.Gospodarkapolskawyszłaponadto
zIwojnyświatowejpoważniezdewastowana.Oceniasię,żewlatach1914-1920
zniszczeniuuległookoło30%majątkunarodowegoziempolskich.
Poziomwyjściowygospodarki.Zchwiląodzyskanianiepodległościsytuacja
ekonomicznaPolskibyłabardzozła.Historycznezacofanie,zniszczeniawojenne
izerwaniedotychczasowychwięzówgospodarczychzpaństwamizaborczymispo-
wodowały,żepoziomstartupolskiejgospodarkiw1918r.byłniezwykleniski.
Oceniasię,żepoziomprodukcjiprzemysłowejz1919r.wyniósłwPolsceokoło
30%stanuz1913r.wtychsamychgranicach.Wnastępnychlatachtrwałoszybkie
wychodzenieztegozałamania.Dobrąkoniunkturęspowodowałym.in.zamówie-
niawojskowezwiązanezwojnąnawschodzie.Początkowoaktywnąrolęwgospo-
darceodgrywałopaństwo,organizującsystemreglamentacjipodstawowycharty-
kułówkonsumpcyjnych,sekwestrorazdystrybucjęgłównychpaliwisurowców,
zarządyprzymusowezakładówprzemysłowychorazmonopoleskarbowe.
Wbardzotrudnychwarunkachrodziłasięskarbowośćpolska.Konieczność
stworzeniaaparatupoborupodatkówpraktycznieodnowaprzyniskimpoziomie
dochodówpowodowała,żeodpoczątkudochodybudżetupaństwabyłyznacznie
