Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NARODZINYSYSTEMULOKARNEŃSKIEGO
niedlawywłaszczeniabezodszkodowania.Wczerwcu1925r.rządGrabskiego
złożyłwSejmieprojektkompromisowy,opartynaPakcieLanckorońskim,jednak
spotkałsięonzostrymisprzeciwamizarównokonserwatystówziemiańskich,jak
ilewicy.Wwynikupoufnychrozmówprzedstawicieliendecji,„Piasta”iPPSosiąg-
niętowkońcuporozumienie.Mimooporuposłów„Wyzwolenia”ustawazostała
przyjętaprzezSejmwlipcu1925r.,apouwzględnieniupoprawekSenatuSejm
uchwaliłjąostatecznie28XII1925r.
Wedługustawyparcelacjidobrowolnejmiałypodlegaćmajątkipowyżej180ha,
naKresach-ponad300ha,awprzypadkumajątkówuprzemysłowionych-ponad
700ha.Odszkodowaniemiałorównaćsięcenierynkowejziemi.Jeśliwciąguroku
niewykonanobykontyngentuparcelacjidobrowolnej200tys.ha,torządmiał
prawoprzystąpićdoparcelacjizurzęduwytypowanychmajątków.Wporównaniu
zkrajamisąsiednimipolskaustawaoreformierolnejbyłamałoradykalna.Miałajed-
nakcharakterramowyidopierosposóbjejrealizacjimógłokreślićjejskuteczność.
Konkordat.WokresierządówGrabskiegosfinalizowanorównieżumowęmię-
dzypaństwemiKościołemrzymskokatolickim.Podjętejeszczew1921r.rozmowy
zakończono10II1925r.podpisaniemkonkordatumiędzyPolskąiStolicąApo-
stolską.Umowaprzewidywałanominacjębiskupówiarcybiskupówprzezpapieża
pozasięgnięciuopiniirządupolskiego.Uznanoipotwierdzonoprawamajątkowe
KościoławPolsce,zwyjątkiemmajątkówziemskich,któremiałybyćparcelowane
nazasadachogólnych.Konkordatdopuszczałodpowiedzialnośćcywilnąikamą
klerukatolickiegoprzedsądamiduchownymiwmyślzasadprawakanonicznego.
KonkordatprzewidywałteżnowypodziaładministracyjnyKościoławPolsce.
28X1925r.papieżPiusXIwydałbullęVixdumPoloniaeunitaspodnoszącąbiskup-
stwawileńskieikrakowskiedorangiarcybiskupstw.Zlikwidowanozależność
klerupolskiegoodzagranicznychstolicarcybiskupich,np.weWrocławiu,oraz
utworzonobiskupstwowKatowicach,podporządkowanearcybiskupowikrakow-
skiemu,którymzostałAdamSapieha.PośmiercikardynałaEdmundaDalbora
w1926r.nowymprymasemPolskizostałAugustHlond,mianowanyarcybiskupem
poznańsko-gnieźnieńskim.
51
403
NARODZINYSYSTEMULOKARNEŃSKIEGO
Polskamiędzypaństwamikoalicji,NiemcamiiZSRR.Początek1924r.przyniósł
istotnezmianywsytuacjieuropejskiej.Francjabyłazbytsłaba,byzmusićNiemcy
dospłatodszkodowańwbrewAnglii.Gospodarkaniemieckaznalazłasięwtak
złymstanie,żenapięciaspołecznegroziływybuchemrewolucji,ategopaństwa
Ententychciałyuniknąć.Sytuacjętęzręczniewykorzystywałministersprawzagra-
nicznychNiemiecGustavStresemann,zgłaszającchęćpokojowejwspółpracy
zpaństwamikoalicjiitłumaczącniewykonywaniepostanowieńtraktatuwersal-
skiegowsprawieodszkodowańniemożnością,aniezłąwolą.
Politykata,połączonazwygrywaniemporozumieniazZSRRorazrozbieżno-
ścianglo-francuskich,przyniosłaowoce.Podczaskonferencjimiędzynarodowej
