Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyboś–naogółprzekonanydoideipropagowanychprzeznowąwła-
dzę,któradeklarowałapodniesieniepoziomuoświatynawsiorazswobodny
dostępdodóbrkultury–nigdyniezaakceptowałrealizmusocjalistycznego
(jesttoszczególniewidocznewjegowypowiedziachosztukachplastycz-
nych).Odrzucenieideiawangardowychiwymuszaniepojmowanychwnowy
sposóbnormrealizmu,sprowadzonegodoutopiiprogresywnej,wydawało
musiękrokiemwsteczwhistoriisztuki,asiermiężnycharakterpowstających
wówczasndzieł”postrzegałjakowyraznieudolnościmalarskiejibraków
warsztatowych.Gdytylkomożnabyłopisaćosztuceiarchitekturzesocre-
alistycznejbezaprobaty,Przybośnatychmiastpodjąłtenwątek,krytykując
m.in.przeróbki,jakimpoddanopowojniedawnybudynekwarszawskiego
Prudentialu
64
.
Byłyawangardzistamiałswojąwizjęnowoczesnejsztuki–nieodrzucał
tradycyjnychformmalarskich(np.malarstwasztalugowego,októrympisał
wnPolityce”z1969roku),aleoczekiwałodtwórcównowychrozwiązań,prze-
łomowychprojektów,obrazówtakpomyślanychizakomponowanych,że
każdyznichmógłbyzapoczątkowaćnowyprądwmalarstwie.Postulowałdą
-
żeniedosztukispójnejpodwzględemzałożeńestetycznych,przejawiających
sięwewszystkichdziedzinachtwórczościwysokoartystycznejiużytkowej.
Przywiązywałdużąwagęm.in.dooprawygraficznejksiążek,zwłaszczado
projektówokładek,którympoświęcałsporouwagiwpracachkrytycznolite-
rackich.OParyskichzgadywankachHikmetapisał:
Tomikwydanowilości2250egzemplarzydośćstarannie.Szpecijednakksiążkę
bardzobrzydkaokładkaprojektowanaprzezJanaŚliwińskiego65.
Przełompaździernikowypozwoliłnanowopodjąćnamysłnatematroli
awangardywliteraturze.Przybośwziąłwówczasudziałwważnejdyskusji
zorganizowanejprzezredakcjęnDialogu”
66
.Poetazjednejstronyuważał
zawsze,żetwórczośćawangardowaniejestdostępnadlamas,zdrugiej–głę-
bokowierzyłwpoetyckąwrażliwośćludziniewykształconych,zwłaszczana
codzieńobcującychzprzyrodą.Byłprzeświadczony,żepoezjajesttym,co
spajanaródwchwilachszczególnietrudnychczypodniosłych.Owierszach
wypełniającychszpaltynOdrodzenia”wydawanegood1944roku,odrukowa-
nychwówczaswLublinieiZamościutomachpoetyckichpisał:
64
J.Przyboś,Herojebrzydoty,nPrzeglądKulturalny”1956,nr7.Przedrukowanywniniejszym
tomie.
65J.Przyboś,Hikmetpopolsku,nPrzeglądKulturalny”1960,nr22.Przedrukowanywniniej-
szymtomie.
66J.Przyboś,Codzisiajznaczy„awangarda”?nDialog”1957,nr6.Przedrukowanywniniej-
szymtomie.
33
