Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieniemgrafomanii.Jestsprawąsumieniaartystycznegoodważnieigłośno
chamstwotonapiętnować.
JanKasprowicz,poeta-frazeolog,októrymsłusznysądnapisałjedynieKa-
rolIrzykowski
5
,ogłosiłniedawnotomwierszypt.Mójświat.Jesttospóźniony
produktchłopomaństwa,tymbardziejprzykry,żepozbawionyartyzmupo-
przedników.Wkłamaniesięwtrywialniepojętąludowośćpróżnipoetyckiej
6
.
Poeta–możemimowoli–zbliżasiędopoziomuopiewanychprzezsiebie
pieśniarzydziadowskich.Tanieodpowiedzialnośćmoralnaiartystycznajest
okazałymprzykłademkostiumologiimłodopolskiej.Mieszczuchprzybierający
pozygazdowskiemożeniekiedywzbudzićpobłażliwąwesołość,profesor
uniwersytetuudającymowęprostaczków–wywołaćmusiniesmak.
AleostatnitomKasprowiczawyzywaoburzenienietylkoswojąkompletną
nicościąestetycznąikłamstwemwewnętrznym.Możnapominąćmilczeniem
wierszeopoziomierymówFerdynandaKurasia7,niewolnojednakprzemil-
czećordynarnościpołączonejbluźnierczoztematamiświętymi,skatologiipo-
mieszanejzewangelią.PrymitywnepoczucietaktunieustrzegłoKasprowicza
przedrubasznościątam,gdzietarubasznośćstajesięohydą.Dawnynawyk
szermowaniafrazesamibogoburczymiskłoniłautoraHymnówdotematów
ewangelicznych.KilkakrotniewwierszachMojegoświatamówiKasprowicz
oJezusie.Rymotwórstwoopierawtedynaprostackiejmanierzestylizowania
postaciChrystusanawzórrzekomowyobrażeńludowych.Wwidzeniutwórcy
MarchołtaChrystusukazujesięjakokompanpijanicyipoufałyklientgoli-
brody-zakrystianina.Metodataosiągaostatecznąpełnięrealizacjiwzakoń-
czeniuwierszapt.CudwKanieGalilejskiej:
TencudstałsięwKanie,
Jambyłjegoświadkiem,
Aktowcudtennieuwierzy,
Dostaniepogładkiem8.
Sądzę,żewcudniewierzysamautor.
5
IrzykowskiwielokrotniewypowiadałsiękrytycznienatemattwórczościKasprowicza,
m.in.wpracyStatykaidynamika,w:tegoż,FryderykHebbeljakopoetakonieczności(1907)oraz
wcykluartykułówGlossydowspółczesnejliteraturypolskiej(publikowanychwlatach1904i1905,
przedrukowanychwksiążceCzynisłowo,wyd.w1913roku).ChłopomanięKasprowiczapiętno-
wałteżwcześniejwrecenzjiPoezjiKlemensiewicza(nPrzeglądPolityczny,SpołecznyiLiteracki”
1897,nr97,s.2–3).Trudnojednoznaczniestwierdzić,doktórejpublikacjinawiązujePrzyboś.
6
Wszystkiewyróżnieniapogrubionąlubrozstrzelonączcionkątuiwkolejnychartykułach,
jeśliniezaznaczonoinaczej,pochodząodautora.
7
FerdynandKuraś,polskipoetaludowy(1871–1929).AutortomuwspomnieńPrzezciernie
żywota(Częstochowa1924,zprzedmowąStefanaŻeromskiego).
8J.Kasprowicz,CudwKanieGalilejskiej,w:tegoż,Mójświat.Pieśninagęśliczkachimalowanki
naszkle,Warszawa1926,s.301.
45
