Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
taktartystycznymożeustrzecprzedzdemaskowaniem.Zdemaskowanie
sięmożebyćdwojakiegorodzaju:albopoetaniepotrafikonsekwentnie
utrzymaćsięwtonieludowymizdradzisięwjakimśmomencieswojąnlite-
rackością”,alboteżpociągniętyłatwościąprymitywudasięunieśćrozlewnej
faliquasi-ludowegogadulstwa.Prymitywizmbyłbywięcwtedypretekstem
doułatwieniasobiepracytwórczej.Przykład:pewnawspółczesnagrupa
poetycka
120
.
2
Należałobyjeszczezastanowićsięnadpoezjąludowościową.Podnazwą
tąrozumiemtwórczośćpisarzy,pochodzącychzluduipiszącychdlaludu.
Pismonaszejestposiłkowaneprzeztakichwłaśnieludowościowychpisarzy;
stąddoraźnośćtegozagadnienia.
Doodczuciaurokuprymitywupotrzebawyrafinowanegosmakuartystycz-
nego.Tylkodlaartystyodużejkulturzesztukaprymitywnamożebyćsma-
kowitązakąską.Poetazludu,którywyrósłnaprymitywie,niepotrafiodczuć
jegopowabu.Jegopociągająrzeczyliterackogładsze.Stąduwierszopisów
ludowościowychtobezwyjątkowenaśladownictwopoezjijużliterackiej.
Jakkolwiekpoetaludowynieodczuwaformyprymitywu,tojednakma
sentymentdopodań,legend,wsi,obrzędów,wktórychwyrósł,masentyment
dlatreściprymitywnej.Treścitejdajewyrazliteracki,kopiowanyzpoetów
świadomiepieśńludowąstylizujących.Najczęściejpoeciwiejscyucząsię
pisaćnaKonopnickiej,Lenartowiczuiin.
Piśmiennictwoludowościowepozostajewięcpozaszrankamiliteratury
twórczej,ponieważniejestonosamodzielnymosiąganiemformartystycznych.
Jednakżepiśmiennictwotakieposiadadużeznaczeniespołeczne.Pomijamy
tutajtendencjępartiotyczną,pochwałęrodzimościitp.,pomijamytreśćtej
poezji.Maonajeszczewartośćinną,artystyczną.Poezjaludowościowajest
szerzycielkąkulturyliterackiejwśródludu.Przygotowujeluddoczytania
literaturyartystycznej;jestwięcjakbyprzedsłowiemliteratury.Tapopula-
ryzacyjnarolapiśmiennictwaludowościowegowyczerpuje,jakmisięzdaje,
jegoznaczenieartystyczne.
Zestanowiskaartystycznegoowielecenniejszą,aniżelitatwórczośćpo-
etówzludu,będziebezimiennatwórczośćludowa–ówsamprymityw.Twór-
czośćtaumarłapodtchnieniemwłaśniekulturyliterackiej.Ludnietworzyjuż
pieśni;powtarzamodnepiosenkimiejskie.Niemajużbezimiennychpoetów
ludowych,zastąpiliichliterackopoduczeniwierszopise.Pismuludoznawcze-
120PrzybośmatuzapewnenamyślitwórcównależącychdogrupyCzartak,skupionych
wokółEmilaZegadłowicza(m.in.JanaNepomucenaMillera).
79
