Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Składchemicznyifunkcjekomórki
Schemattypowejkomórkipro-ieukariotycznejprzedstawiononarys.2.1.
Cechyanatomicznekomórkiustalonopowprowadzeniudobadańmikroskopu
elektronowego,którydajepowiększeniedo300000razy.Jednakżepoznaniefunkcji
biochemicznychposzczególnychstrukturpodkomórkowychstałosięmożliwe
dopieropoopanowaniutechnikiwydzielaniaichwdostatecznieczystejpostaci.
Metodywydzielaniapolegająnafrakcjonowanymwirowaniuhomogenatu,czyli
mechanicznierozdrobnionejtkanki,np.:wroztworzeizotonicznym(tj.ociśnieniu
osmotycznympodobnymdotreścikomórki)chlorkusodu,chlorkucezulub
sacharozy,przystopniowozwiększającejsięsileodśrodkowej.Ztakiegorozdziału
otrzymujesiękolejnefrakcje,zawierającecorazlżejszestruktury:jądrakomórkowe
(zkomórekeukariotycznych),chloroplasty(zkomórekroślinnych),mitochondria,
lizosomylubsferosomy(zkomórekeukariotycznych,czylizawierającychjądro),
mikrosomyicytosol,którymjestciecznadosademnajlżejszychstruktur.Po-
szczególnefrakcje,przyprecyzyjnymfrakcjonowaniu,sąjednorodnepodwzględem
zawartychstruktur.Wyjątkiemjestfrakcjamikrosomalna,którazawierastruktury
różnepodwzględemfunkcjonalnym,jak:rybosomy,cząstkizniszczonegoretikulum
endoplazmatycznegoorazbłonyiścianykomórkowe.
Wszystkiekomórki,zarównoprokariotyczne,tzn.bezjądrowe(większość
drobnoustrojów),jakieukariotyczne,czylizawierającejądrowyodrębnione
(zwierzątiroślinwyższych),sąotoczonepółprzepuszczalnąbłonąkomórkową
iwypełnionecytoplazmąpodstawową,czyliciecząoznacznejlepkości,wktórejsą
zawieszonewymienionewcześniejstrukturypodkomórkowe.Strukturytesą
oddzieloneodcytosolubłonamipojedynczymilubpodwójnymi,różnegorodzaju
ioróżnejbudowie.Zapewniająoneograniczoną,aleściśleregulowanąłączność
międzynimi,przyzachowaniuodrębnościmetabolicznej.
201020
Komórkiprokariotyczneieukariotyczne
Komórki,stanowiącepodstawęorganizacjiżycia,dzieląsięnaprokariotyczne
ieukariotyczne.
Komórkiprokariotyczne(bakterie,sinice)niemająoddzielonegobłonąjądra
orazwiększościorganelli,aDNAwystępujewnichwpostacinukleoidu,czylijest
tworemskondensowanymbezpośredniowcytosolu.Jedynymistrukturami,które
możnatraktowaćjakoorganellesą,,wpuklone”fragmentybłonykomórkowej,czyli
mezosomy,któremogąbyćmiejscempowielaniaDNAiinnychspecyficznych
reakcjienzymatycznych(np.wytwarzaniaATP).Wcytosolunatomiastwystępują
wszystkieformyRNA(matrycowy,transportującyorazrybosomowy),zudziałem
którychodbywasiębiosyntezabiałka.
Głównymiprzedstawicielamiprokariotówsąbakterieowymiarach0,1–10
u
m;
dzieląsięonenadwiegrupy:eubakterieiarchebakterie.Eubakterietobak-
teriegram(;)igram(9)orazsinicefotosyntetyzujące.Zasiedlająoneglebę
izbiornikiwodne,żyjąrównieżwewnątrzwiększychorganizmów.Archebakterie
25
