Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Składchemicznyifunkcjekomórki
204040
Wirusyibakteriofagiczynnikamiinfekcyjnymikomórekeukariotycznych
2
Wirusyibakteriofagi
(wirusy)orazprokariotycznych(bakteriofagi).
Cząstkiwirusowe,czyliwirionyzbudowanezgenomujedno-lub
dwuniciowegoDNA,względnieRNA,któryjestotoczonytzw.kapsydem,zło-
żonymzbiałekkodowanychprzezwłasnygenom.Wirionynajmniejszymi
strukturamizdolnymidoidentycznejreplikacji(powielania),awięcichgenom
wykazujeokreślonątrwałość,jakkolwiekonezdolnedoczęstychmutacji.one
zróżnicowaneiwdojrzałymwirioniemożnajeidentyfikowaćpodwzględem
przynależnościdorodzin.Jednakżewirusymogąpodlegaćpowielaniutylko
wewnątrzkomórkigospodarza.Równieżwytwarzaniepolipeptydów,awniektórych
przypadkachtakżeczynnikiregulującepowielanieDNAisyntezęmRNA,pochodzą
zkomórekgospodarza.Natomiastkapsydymająstrukturępodjednostkową,akom-
pleksowanieodbywasiępodczasdojrzewaniawirionu.Tenprocesmożejednak
wymagaćwspółdziałaniabiałekzwłasnymgenomem,tworzysięwtedynukleokap-
syd.Licznewirusymogąbyćzamkniętewlipoproteinowejotoczce,którawtakim
przypadkupochodzijednakzbłonykomórkowejgospodarza,aczasemzawiera
równieżniektórejegobiałka,np.błonoweocharakterzeglikoprotein.Wtedyich
składnikimogąstanowićligandyreceptorów,występującychnapowierzchni
komórekgospodarza.Białkamatriksikapsydumogąmiećczasemistotnezna-
czeniepraktyczne(przykonstruowaniuszczepionek),gdyżmajączęstocharakter
antygenów.
Wspomniano,żewirusyczynnikamiinfekcyjnymiipozakażeniukomórki
dochodzidojejlizy,cojestzwiązanezreplikacjąichgenomuijednocześnie,
zuwolnieniemwirionówpotomnych.Niektórewirusymogąopuszczaćkomór-
gospodarzaprzeztzw.pączkowanieprzezbłonękomórkową,coniepowoduje
śmiercikomórki.Wówczaswirusywychodzącezkomórkizawierająotoczkę
zbudowanązlipidówiglikoprotein,wczęści,zeskładnikówbłonykomórki
gospodarza.
Bakteriofagisą,analogicznymidowirusówwłaściwych,czynnikamiinfekują-
cymibakterie.oneabsorbowanenapowierzchnikomórek,doktórychwstrzykują
swójDNAprzezbłonękomórkową.FagowyDNAulegawewnątrzkomórki
gospodarzanamnażaniuorazzapakowaniudonowowytworzonychkapsydów;
wtymczasienastępujelizakomórkiiuwalnianiezjejwnętrzanamnożonychfagów.
BakteriofagiłagodnemogąrozmnażsięprzezintegracjęwłasnegoDNAzbak-
teryjnym.Takzmienionybakteriofagpozostajewewnątrzdoczasueksponowania
komórkinapromieniowanieUVlubjonizujące,coindukujecykllityczny.
Wirusyzwierzęceatakująkomórkizwierzątzżnymskutkiem,zależnieod
charakterutychkomórek,awięcodtego,czyonewstosunkudodanychwirusów
permisywne(tzn.przyzwalającenapowielanie)lubniepermisywne.Wpierwszym
przypadkunastępujecykllityczny,tzn.powielaniewirusowegoDNAilizakomórki
41